28 maart 2024

Stofschil rondom rode reuzensterren oorzaak sterrenwind

Credit: B. Norris

Een internationaal team van Australische en Britse sterrenkundigen is meer te weten gekomen over de laatste fase van sterren als de zon, waarin ze als een rode reus gigantisch zijn opgezweld en ze grote hoeveelheden stof en gas de ruimte in blazen en ze zich zodoende ontdoen van hun buitenlagen. Het gaat om sterren in het massabereik tussen 0,6 en 10 zonmassa’s, die gedurende de rode reusfase in korte tijd – slechts 10.000 jaar ongeveer – middels een sterrenwind hun buitenlaag wegblazen, een wind die wel 100 miljoen keer zo krachtig kan zijn als de zonnewind. Het team onder leiding van Barnaby Norris (Universiteit van Sydney) bestudeerde drie rode reuzen, waaronder de ster W Hydrae (zie de reconstructie hierboven) in het sterrenbeeld Waterslang, 560 maal zo groot als de zon en 375 lichtjaar van ons vandaan. Ze ontdekten dat die reuzen op heel korte afstand omringd worden door een schil van onverwacht grote stofdeeltjes, welke ontstaan door condensatie in het koelere deel van de steratmosfeer. Om dat stof te kunnen zien maakte men gebruik van een nieuwe techniek, die van de aperture-masking polarimetric interferometry, waarmee één telescoop in kleinere stukjes wordt verdeeld, die vervolgens als een interferometer een scherper beeld opleveren. De stofdeeltjes blijken het licht van de ster niet te absorberen, maar te verstrooien en het is deze verstrooiing  die er voor zorgt dat de buitenwaards bewegende stofdeeltjes tegen de hun omringende gasmoleculen botsen. Die moleculen botsen op hun beurt weer tegen andere moleculen aan en zodoende zullen zowel het stof als gas in de buitenlagen van de reus naar buiten gaan. Er zit zo’n honderd keer meer gas dan stof in die buitenlagen, maar door de relatief grote diameter van het stof (ongeveer 0,6 micrometer) is de invloed van het stof erg groot. In onze eigen atmosfeer is het de wind die het stof in beweging brengt, in de atmosfeer van de rode reus is het precies andersom. Stervensstof, zoals George Beekman het in de NRC noemt. Bron: NRC-Handelsblad, 14 april 2012 + Physics World.

Share

Speak Your Mind

*