28 maart 2024

Het stof in de Orion-gordel uitgeplozen

Credit: ESO/APEX (MPIfR/ESO/OSO)/T. Stanke et al./Igor Chekalin/Digitized Sky Survey 2

Een nieuwe opname van het gebied rond de reflectienevel Messier 78, even ten noorden van de gordel van Orion, laat zien dat de nevel doorregen is met een ‘parelketting’ van kosmische stofwolken. Bij de waarnemingen, gedaan met de Atacama Pathfinder Experiment (APEX)-telescoop, is gebruik gemaakt van de warmtegloed van de interstellaire stofdeeltjes, die astronomen laat zien waar nieuwe sterren worden gevormd. Stof lijkt saai en oninteressant – een laagje vuil dat de schoonheid van een object aantast. Maar deze nieuwe opname van Messier 78 en omgeving, die de submillimeter-straling van stofdeeltjes in de ruimte toont en die hier in volle resolutie te bewonderen is (16,1 Mb), laat zien dat stof oogverblindend mooi kan zijn. Stof is van belang voor astronomen, omdat dichte wolken van gas en stof de kraamkamers van nieuwe sterren zijn. In het midden van de foto staat Messier 78, ook bekend als NGC 2068. In zichtbaar licht waargenomen vertoont dit gebied zich als een reflectienevel, wat betekent dat we de bleke blauwe gloed zien van sterlicht dat door stofwolken wordt weerkaatst. De APEX-waarnemingen (oranje gekleurd) zijn hier over zo’n opname in zichtbaar licht heen gelegd. Gevoelig voor langere golflengten, tonen zij de zachte gloed van dichte, koude opeenhopingen van stof, waarvan sommige nog kouder zijn dan -250 °C. In zichtbaar licht is dit stof donker en verhullend, wat precies de reden is waarom telescopen zoals APEX zo belangrijk zijn voor het onderzoek van stofwolken waarin sterren worden geboren. In de video hieronder wordt ingezoomd op M78.

Een van de filamenten die met APEX zijn waargenomen, vertoont zich in zichtbaar licht als een donkere stofband die Messier 78 doorsnijdt. Dat betekent dat het dichte stof zich vóór de reflectienevel bevindt en het blauwachtige licht ervan tegenhoudt. Een ander opvallend gebied van gloeiend stof dat met APEX is vastgelegd, overlapt het zichtbare licht van het onderste deel van Messier 78. Het ontbreken van een donkere stofbaan op opnamen in zichtbaar licht vertelt ons dat dit stofrijke gebied achter de reflectienevel moet liggen. Waarnemingen van het gas in deze wolken laten zien dat uit sommige van de stofconcentraties met hoge snelheid gas wegstroomt. Deze gasstromen worden uitgestoten door jonge sterren-in-wording. Hun bestaat bevestigt dus dat in deze stofwolken actieve stellaire kraamkamers zijn. Bovenaan de foto is nog een andere reflectienevel te zien: NGC 2071. Waar de gebieden onderaan de foto alleen lichte jonge sterren bevatten, herbergt NGC 2071 een groter exemplaar dat naar schatting vijf keer zo zwaar is als de zon – de heldere kern in de APEX-gegevens. De APEX-waarnemingen die voor het samenstellen van deze foto zijn gebruikt, stonden onder leiding van Thomas Stanke (ESO), Tom Megeath (University of Toledo, VS) en Amy Stutz (Max-Planck-Institut für Astronomie, Heidelberg, Duitsland). Voor meer informatie over dit gebied zoals dat op zichtbare golflengten wordt waargenomen, inclusief de onlangs ontdekte – en zeer veranderlijke – McNeil-nevel. Bron: ESO.

Share

Speak Your Mind

*