28 maart 2024

Quasars wellicht ook bruikbaar als kosmische afstandsindicator

Credit: ESO/M. Kornmesser

Eén van de moeilijkste bezigheden van sterrenkundigen is het bepalen van afstanden tot verre sterren en sterrenstelsels. Tot nu toe gebruikt men twee methodes om afstanden te schatten: voor nabije afstanden (tot ongeveer 60 miljoen lichtjaar) gebruikt men de veranderlijke sterren genaamd Cepheïden, voor verre afstanden type Ia supernovae (tot ongeveer 9,7 miljard lichtjaar). Die laatste afstand behoort bij een roodverschuiving z=1,7. Op grotere afstanden zijn zelfs supernovae niet zichtbaar, dus daarvoor moeten sterrenkundigen naar andere methodes kijken. Daarom is nu de blik gericht op de zogenaamde quasars, de heldere kernen van actieve sterrenstelsels, wiens lichtkracht afkomstig is van een accretieschijf rondom het centrale superzware zwart gat. Tot nu toe kon men op de – vaak veranderlijke – lichtkracht van quasars geen vat krijgen en waren ze onbruikbaar als betrouwbare afstandsindicator. Maar recent onderzoek van Dejan Stojkovic (State University of New York in Buffalo, VS) en z’n collegae laat zien dat ze wellicht wel bruikbaar zijn. Zij maakten daarbij gebruik van lichtcurves van quasars, die zichtbaar zijn achter de Magelhaense Wolken –  twee dwergstelsels van onze Melkweg – en die waargenomen zijn met het Massive Compact Halo Objects (MACHO) project. In die curves kon Stojkovic’ team bepaalde patronen herkennen, die verwant waren aan de roodverschuiving van de quasar.

Credit: Dejan Stojkovic et al

Als men vervolgens de lichtcurves van verschillende quasars op elkaar legde – zie de grafiek hieronder – kon een match worden gemaakt: middels de quasars waarvan men de roodverschuiving reeds kende kon de roodverschuiving van andere quasars worden bepaald.

Credit: Dejan Stojkovic et al

Of de methode echt bruikbaar is moet nog wel onafhankelijk worden vastgesteld. Tot die tijd probeert het team van Stojkovic zelf de methode te verbeteren. Meer info in dit wetenschappelijke artikel. Bron: Physics World.

Share

Speak Your Mind

*