29 maart 2024

Manuscript ontdekt over Huygens’ berekening Venusovergang 1639

De pagina met Huygens’ aantekeningen over de Venusovergang van 1639. Credit: Günther Können

Onlangs heeft de gepensioneerde Nederlandse fysicus Günther Können – op 27 april j.l. nog benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau – in de Leidse Universiteitsbibliotheek een pagina met aantekeningen van Christiaan Huygens ontdekt, waarop diens berekeningen aan de Venusovergang van 24 november 1639 te vinden zijn. De pagina (genaamd HUG 5 fol. 44r) ontbreekt in Huygens’ Oeuvres complétes, het in de 20e eeuw uitgegeven verzameld werk van Huygens. De Venusovergang van 1639 was de eerste die door een mens werd vastgelegd. De Britse sterrenkundige Jeremiah Horrocks – toen pas 19 jaar (!) – zag het [1]Horrocks was niet de enige die de overgang zag. Z’n vriend William Crabtree zag de gebeurtenis ook. en schreef er over, al lukte het hem niet om z’n manuscript gepubliceerd te krijgen. Hij stierf zeer jong op 22-jarige leeftijd. Pas in 1662 publiceerde de Poolse sterrenkundige Johannes Hevelius de waarnemingen van Horrocks, na een aanbeveling van Huygens. Bekend is dat Huygens een jaar eerder een kopie in handen kreeg van Horrocks manuscript, maar niet bekend was of hij er ook zelf aan had gerekend. Het door Können ontdekte handgeschreven manuscript, waar hij per toeval op stuitte – hij was eigenlijk op zoek naar iets anders in Huygens’ werk – laat zien dat Huygens inderdaad berekeningen heeft gedaan aan de Venusovergang van 1639. Hij berekende onder andere de helling van de Venusbaan ten opzichte van de aardbaan en stelde vast waar de schijf van Venus de zon tijdens de overgang van 1639 ‘binnenkwam’. Op de afbeelding hiernaast zie je het manuscript, waarbij het gedeelte over de Venusovergang op de bovenste helft van de pagina te vinden is, boven de streep. Bron: NRC-Handelsblad, 2 juni 2012 + G.P.Können’s website.

Voetnoten

Voetnoten
1 Horrocks was niet de enige die de overgang zag. Z’n vriend William Crabtree zag de gebeurtenis ook.
Share

Speak Your Mind

*