29 maart 2024

Brug van donkere materie tussen twee clusters van sterrenstelsels ondekt

Brug van donkere materie tussen de clusters Abell 222 en Abell 223. Credit: Jörg Dietrich, University of Michigan/University Observatory Munich

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Jörg Dietrich (Universiteit van München) heeft een gigantisch ‘filament’ van donkere materie ontdekt, die als een soort van onzichtbare brug tussen twee clusters van sterrenstelsels dient. Het gaat om de clusters Abell 222 en Abell 223, waartussen in 2008 al een grote hoeveelheid verborgen ‘gewone’ materie was ontdekt. Donkere materie is – zoals de naam al zegt – niet te zien en de aanwezigheid ervan is alleen indirect te meten door de zogenaamde ‘lenseffecten’, dat wil zeggen dat het licht van nog verder weg gelegen sterrenstelsels door de gravitationele invloed van de donkere materie in en rondom de twee Abell’s wordt verbogen. Beiden liggen met een roodverschuiving z van 0,21 relatief dichtbij de Melkweg en dat maakt ze geschikt om donkere materie in waar te nemen. De onderlinge afstand tussen de clusters is 60 miljoen lichtjaar. Van de gemeten lenseffecten kan 9% verklaard worden door de röntgenstraling van het hete intergalactische gas tussen de clusters, 5% door de sterren in de clusters en 5% door de eerder genoemde verborgen gewone materie (hoezo spraakverwarrend). Blijft over ruim 80%, die volgens Dietrich’s groep geheel en al op het conto van de donkere materie kan worden geschreven. Sterrenkundigen denken dat de waarnemingen een steuntje in de rug zijn van het zogenaamde lambda cold-dark-matter (?CDM) model, dat gebaseerd is op zowel een kosmologische constante ?, welke 73% van de inhoud van het heelal levert middels donkere energie, en koude donkere materie in de vorm van WIMP’s – weakly interactive massive particles – welke 23% van het heelal leveren. De schamele laatste 4% is gewone materie, waarvan de helft dan weer eens uit die verborgen gewone materie bestaat. Zucht, kunnen jullie het nog volgen? Nee? Dan moet je dit wetenschappelijke artikel van Dietrich’s groep lezen, gisteren verschenen in het vakblad Nature. Dan snap je ’t helemaal niet meer. 🙂  Dietrich et al denkt overigens dat de gevonden brug een stukje zou kunnen zijn van het kosmische ‘skelet’ van het heelal, het web van aaneengeregen superclusters, met daartussen lege gebieden (‘voids’), dat gedragen zou worden door donkere materie en dat kort na de oerknal al vorm kreeg. Bron: Physics World.

Share

Speak Your Mind

*