28 maart 2024

Röntgenstraling protoster V1647 in Orion verraadt z’n rotatie

Schets van de protoster V1647 Orionis en z’n omringende accretieschijf. Credit: NASA/CXC/GSFC/K.Hamaguchi, et al

Sterrenkundigen hebben met een drietal röntgensatellieten – de Amerikaanse Chandra, de Europese XMM-Newton en de Japanse Suzaku – de protoster V1647 Orionis bestudeerd en daar kwam uit naar voren dat deze ‘ster in wording’ een rotatieperiode van slechts één dag kent. De protoster ligt ingebed in de McNeil’s nevel, die zich weer vlakbij de bekende stervormingsnevel M78 bevindt, 1300 lichtjaar van de aarde. V1647 Ori is nog geen echte ster, maar een protoster, dat wil zeggen dat ‘ie nog geen licht geeft zoals gewone sterren door fusie in z’n kern. Hij licht op doordat er materiaal op z’n oppervlakte valt en dat levert hitte-straling op, hetgeen als infraroodstraling kan worden gezien. Dat die röntgensatellieten V1647 Ori konden zien komt omdat er iets bijzonders heeft plaatsgevonden: het blijkt dat zeer sterke magnetische velden in staat zijn grote hoeveelheden gas en stof uit de omringende accretieschijf – de broedplaats van nieuwe planeten – op het oppervlak van de protoster te dumpen en tot enorme temperaturen te verhitten, soms wel 50 miljoen Kelvin. De plekken waar dat gebeurt gaan röntgenstraling uitzenden en die straling is door het genoemde trio ontdekt. De protoster zou op zich nog miljoenen jaren kunnen bestaan, zich langzaam voorbereidend op de mooie dag dat de waterstof in de kern begint te fuseren en het leven als gewone ster begint, ware het niet dat de rotatieperiode van één dag wel erg kort is en het zomaar zou kunnen gebeuren dat de ster uiteen wordt gerafeld. Afwachten maar welk pad ‘ie volgt. 🙂 Meer info in dit wetenschappelijke artikel. Hieronder een video waarin wordt ingezoomd op V1647 Ori en we een impressie van de protoster en z’n nabije omgeving krijgen.

Bron: Chandra.’

Share

Speak Your Mind

*