Planetenstelsel ontdekt dat net zo “ordelijk” is als ons zonnestelsel

Ons zonnestelsel laat een opmerkelijk ordelijke configuratie zien: acht planeten die in hetzelfde vlak om de zon draaien, in dezelfde richting als de rotatie van de zon. De meeste exoplaneten laten een minder ordelijk beeld zien – met name bij de zogenaamde “hete Jupiters”, die vaak zeer onregelmatige en excentrische omloopbanen hebben. Is ons zonnestelsel, met zijn ordelijke configuratie, soms een uitzondering als het om planetenstelsels gaat? Misschien toch niet, zo blijkt uit recent onderzoek dat verricht is door het Massachussets Institute of Technology (MIT). Zij hebben namelijk ontdekt dat het planetenstelsel Kepler-30 op een vergelijkbare manier geordend is als ons zonnestelsel.Er zijn verschillende theorieën opgesteld over het ontstaan van Hete Jupiters. Deze planeten worden zo genoemd doordat ze zeer dicht om hun moederster draaien, waarbij een “jaar” in slechts uren of dagen voorbij kan vliegen. Vaak is de omloopbaan van een Hete Jupiter ook compleet uit het lood geslagen. Een theorie over het ontstaan van Hete Jupiters stelt dat deze omloopbanen het gevolg zijn van het feit dat de eerste fasen in het ontstaan van een planetenstelsel een zeer gewelddadig verloop kennen. Hierbij kunnen reuzenplaneten elkaar zeer dicht naderen, hetgeen resulteert in een soort “planetair biljart”. Hierbij kunnen sommige planeten uit het stelsel geslingerd worden, terwijl anderen zeer dicht bij hun moederster terecht kunnen komen.Om deze theorie te bewijzen, moeten onderzoekers eerst een planetenstelsel zonder Hete Jupiter vinden, met planeten die op grotere afstand rond hun zon draaien. Als blijkt dat deze planeten netjes in hetzelfde vlak draaien, dan is het bewijs geleverd dat de vreemde omloopbanen van Hete Jupiters het gevolg zijn van “planetair biljart”. Men heeft hiertoe gebruik gemaakt van de Kepler ruimtetelescoop, die men heeft gebruikt om “in te zoomen” op Kepler-30 – een planetenstelsel met wijde omloopbanen zonder Hete Jupiter.

Door te zoeken naar “zonnevlekken” aan het oppervlak van de ster, kon de oriëntatie van de rotatie-as vastgesteld worden. Vervolgens heeft men gekeken naar de precieze “timing” van de “transits” van de planeten die rond de ster draaien. Bij een dergelijke “transit” trekt de planeet voor voor het oppervlak van de ster langs, ongeveer vergelijkbaar met de recente Venus-overgang. Hieruit kon men vaststellen dat de planeten uit het Kepler-30 stelsel inderdaad in hetzelfde vlak rond hun zon draaien. De onderzoekers van MIT zijn nu van plan om meerdere voorbeelden te vinden van dergelijke “geordende” planetenstelsels, om zo hun theorie beter te staven.

Bron: Massachussets Institute of Technology.