Zonne-activiteit van invloed op Europees klimaat

Wetenschappers vermoeden al langer dat de elfjarige zonnecyclus van invloed is op het klimaat op aarde. Helaas gaan relevante temperatuur-gegevens niet voldoende terug in de tijd om hier uitsluitsel over te geven. Men heeft daarom gebruik gemaakt van een alternatieve methode om historische weergegevens te verzamelen: het al dan niet dichtvriezen van de Rijn. Hiertoe heeft men gekeken naar zogenaamde havendocumenten, waarin het jaarlijkse reilen en zeilen van het schippersgilde wordt vastgelegd. Aangezien het dichtvriezen van een rivier zo groot als de Rijn een bijzondere gebeurtenis is, wordt hier dan ook zeker melding van gemaakt in de havendocumenten. Uiteraard kan de Rijn alleen in zeer koude winters dichtvriezen, zodat aan de hand van de havendocumenten precies kan worden vastgesteld welke winters zeer koud moeten zijn geweest. Het blijkt dat de Rijn tussen 1780 en 1963 veertien keer is dichtgevroren. Door deze gegevens te vergelijken met de elfjarige zonnecyclus (waarin de zon periodiek meer en minder straling uitzendt) blijkt dat in tien van de veertien gevallen een bevroren Rijn precies samenvalt met een zonneminimum, waarin de zon zich relatief gedeisd houdt. Hoewel dit verband een statistisch toeval zou kunnen zijn, is dit zeer onwaarschijnlijk.

Tijdens een zonneminimum is het magnetisch veld van de zon relatief rustig. Hierdoor kent de zon minder uitbarstingen en minder zonnevlekken. Als gevolg hiervan, straalt de zon minder ultraviolette straling uit. Minder straling betekent minder verhitting van de atmosfeer, hetgeen resulteert in een verandering van circulatiepatronen in de atmosfeer. Dit resulteert ondermeer in de Noord-Atlantische Oscillatie, waardoor weerpatronen in Europa beïnvloed worden. Dat betekent dus dat het effect van de zonnecyclus op het weer een regionaal karakter heeft, en niet tot wereldwijde effecten leidt. Door het broeikaseffect is de Rijn na 1963 nooit meer dichtgevroren. Bron: American Geophysical Union. Noot: Het hoofd van het onderzoeksteam zegt dat onze Elfstedentocht hem het idee voor zijn onderzoek heeft gegeven. Deze wordt namelijk gemiddeld eens per tien of elf jaar gereden. Persoonlijke noot: Het dorp waarin ik woonachtig ben, bevindt zich aan een delta-arm van de Rijn (namelijk de Merwede). Dat betekent dat de rivier ook hier in 1963 was dichtgevroren. Volgens oudere familieleden was het hele dorp uitgelopen voor deze gebeurtenis, en werd er van alles op de bevroren rivier georganiseerd: van kermissen tot autoraces.