13 december 2024

Tweede ster vlakbij superzware zwarte gat in kern Melkwegstelsel ontdekt

S0-102 en S0-02, vlakbij Sgr A*, het centrale zwarte gat van de Melkweg. Credit: Andrea Ghez and colleagues/W M Keck Telescopes

In het centrum van het Melkwegstelsel bevindt zich een superzwaar zwart gat, dat waarschijnlijk ruim vier miljoen keer zo zwaar als onze zon is. Dat zwarte gat heet Sagittarius A*, kortweg Sgr A*.  Wij bevinden ons op 27.000 lichtjaar afstand van dat zwarte gat, dus geen reden om ons zorgen te maken, tenzij je een beroepsdoemdenker bent. Maar vlakbij Sgr A* staan ook sterren en die ondervinden wel degelijk een sterke invloed van het massieve zwarte gat. De gravitationele invloed zorgt er voor dat ze met grote snelheid om het zwarte gat vliegen. Bij één van die sterren – S0-02 genaamd – was al waargenomen dat die dichtbij Sgr A* staat en met de 10 meter Keck telescoop bovenop de berg Mauna Kea op Hawaï had men al een volledige omloop van de ster om het zwarte gat waargenomen, een omloop die 16,5 jaar duurt. Maar recentelijk hebben sterrenkundigen een tweede ster vlakbij Sgr A* ontdekt die ook heel dichtbij staat en waarvan eveneens een complete omloop is waargenomen: S0-102 heet die ster. Die sterrenkundigen, die onder leiding stonden van Andrea Ghez (University of California, Los Angeles) ontdekten zelfs dat de omloop van S0-102 korter is dan die van S0-02, slechts 11,5 jaren. Probleem bij dit soort waarnemingen is dat het zicht op de kern van de Melkweg door allerlei gas- en stofwolken belemmerd wordt. Via verbeterde adaptieve technieken, waarbij men middels laserstralen de hinderlijek turbulenties in de aardse dampkring kan onderdrukken, zijn Ghez en z’n collegae in staat geweest Sgr A* en omgeving goed te bekijken. In 2018 bereikt S0-02 z’n dichtste punt tot het zwarte gat, drie jaar later gevolgd door S0-102. Door metingen aan de sterren op dat moment hoopt men niet alleen de massa van het zwarte gat nog nauwkeuriger te kunnen vaststellen, maar wil men ook de verschuiving in dat dichtste punt tot het zwarte gat meten, een verschuiving die komt door de gravitationele invloed van het zwarte gat. Die verschuiving is vergelijkbaar met de precessie van de planeet Mercurius, een effect dat door Albert Einstein in 1915 werd verklaard vanuit z’n Algemene Relativiteitstheorie. Bron: Physics World.

Share

Speak Your Mind

*