Röntgen-nova wijst Swift op stellair zwart gat vlakbij centrum van de Melkweg

Half september is door de Amerikaanse Swift-satelliet een uitbarsting van enkele dagen waargenomen in het röntgengebied van de electromagnetische straling. Het object dat die uitbarsting veroorzaakte wordt Swift J1745-26 genoemd, hetgeen wijst op de locatie aan de hemel, een paar graden verwijderd van de kern van de Melkweg. Swift’s Burst Alert Telescope (BAT) zag 16 september twee keer een opvlamming op die plek, gevolgd door een piek op 18 september, toen Swift J1745-26 in röntgenlicht net zo helder was als de Krabnevel (M1). Men denkt met Swift J1745-26 een zeldzame röntgen-nova te hebben ontdekt, een nova die afwijkt van de gewone nova. Normaal gesproken ontstaat een nova als een witte dwerg een uitbarsting meemaakt. Röntgen-nova daarentegen zijn uitbarstingen van neutronensterren of zwarte gaten. In het geval van Swift J1745-26 is dat een zwart gat. Een stellair zwart gat welteverstaan, het restant van het turbulent leven van een zware ster. Het zwarte gat van Swift J1745-26 heeft nog een begeleider, een gewone ster. Daar wordt door de gravitatiekracht materiaal vandaan geslurpt en dat stapelt zich op in een accretieschijf rondom het zwarte gat. Normaal gesproken zend zo’n schijf geleidelijk een zachte en constante gloed van röntgenstraling uit. Maar bij Swift J1745-26 moet er iets misgegaan zijn: kennelijk is het materiaal niet in de binnenste regionen van de accretieschijf terechtgekomen, maar is het daarbuiten opgestapeld. Plotseling is er iets van een soort kosmische dijkdoorbraak gebeurd en kwam al dat materiaal in één keer in de accretischifj terecht, met de uitbarsting in hard röntgenlicht – met energieën van meer dan 10.000 eV, duizenden keren krachtiger dan optisch licht –  als gevolg. Hieronder een video over de ontdekking van de röntgennova annex stellair zwart gat Swift J1745-26.

Bron: Universe Today.