29 maart 2024

Zwart gat van onvoorstelbare proporties ontdekt

Infraroodopname van ULASJ1234+0907, die nieuwe recordhouder onder de zwarte gaten. Het zwarte gat is alleen zichtbaar voor infraroodinstrumenten, aangezien het omringd wordt door gigantische stofwolken. Credits: UKIDSS + WISE observatory.

Astronomen hebben een nieuwe populatie van enorme, snelgroeiende zwarte gaten ontdekt. De zwarte gaten zijn niet eerder ontdekt doordat ze omringd worden door dikke stofwolken, waardoor ze alleen met infraroodinstrumenten waarneembaar zijn. De ontdekking is verricht in het kader van een ongeëvenaarde infraroodstudie van de hemel. Het meest extreme object in de studie is een supermassief zwart gat dat door het leven gaat als ULASJ1234+0907. Dit object is het allerzwaarste zwarte gat dat ooit is waargenomen. Het object bevindt zich op een dusdanige grote afstand, dat het licht er 11 miljard jaar over heeft gedaan om ons te bereiken, waardoor we het zwarte gat zien zoals het er in het verre verleden uitzag. Dit monsterlijke zwarte gat weegt evenveel als 10 miljard zonnen en is daarmee 10.000 keer zwaarder dan het supermassieve zwarte gat in de kern van ons eigen melkwegstelsel.Uit de studie blijk dat in het waarneembare heelal ongeveer 400 van dit soort enorme zwarte gaten voorkomen. Dat betekent dat de grootste zwarte gaten in het heelal voorheen voor ons verborgen waren. De meeste supermassieve zwarte gaten zijn zichtbaar doordat ze materie opslokken, waarbij het invallende gas dusdanig wordt verhit dat het zeer fel gaat oplichten. De nieuwe zwarte gaten uit de studie, bevinden zich echter in zeer stofrijke sterrenstelsels. De straling van zo’n zwarte gat is dan niet rechtstreeks waarneembaar. De energie dat afkomstig is van zo’n zwart gat doet het omringende stof echter verhitten, waardoor het stof krachtige infraroodstraling gaat uitzenden. De hoeveelheid energie dat hiervoor benodigd is, is dusdanig dat het zwarte gat hiervoor een paar honderd zonsmassa’s aan materie per jaar moet opslokken.

Het sterrenstelsel Markarian 231 vertoont alle kenmerken van een gewelddadige botsing met een ander stelsel in het recente verleden. Credit: hubblesite.org

Supermassieve zwarte gaten bevinden zich in het centrum van alle sterrenstelsels. Dit soort zwarte gaten worden geacht enorm te groeien als gevolg van botsingen tussen sterrenstelsels. Hierdoor krijgen de zwarte gaten plotseling veel “voedsel” in de vorm van gas, stof en zelfs complete sterren tot hun beschikking. Dit geldt ook voor de nieuwe “infrarood zwarte gaten” uit de studie: zowel de energie-output als de hoeveelheid stof suggereert dat de zwarte gaten deel uitmaken van massieve sterrenstelsels die met elkaar in botsing zijn gekomen.Er bestaat ook in het (min of meer) lokale universum een vergelijkbaar zwart gat, die echter niet alleen op infraroodgolflengten zichtbaar is. Toch gaat het ook om een snelgroeiend en relatief stofrijk zwart gat, dat deel uitmaakt van het sterrenstelsels Markarian 231. Bron: Royal Astronomical Society.

Share

Comments

  1. Interessant artikel. 400 van die knoeperts in ons waarneembare heelal, die moet je niet ergens tegenkomen. Is het zwarte gat in ULASJ1234+0907 met z’n tien miljard zonmassa wel de zwaarste? Er schijnt nog een zwart gat te huizen in de kern van de blazar OJ 287, waar 18 miljard zonmassa in gepropt zit. Zie: http://www.astroblogs.nl/2008/07/09/het-verhaal-van-oj287/

Laat een antwoord achter aan Adrianus V Reactie annuleren

*