29 maart 2024

Spiraalstelsels hebben hun vorm relatief recent verkregen

Credit: NASA/Adler/U. Chicago/Wesleyan/JPL-Caltech

Een opmerkelijke ontdekking op het gebied van sterrenstelsels. Astronomen waren altijd van mening dat spiraalstelsels, zoals onze Melkweg en Andromeda, zo’n 8 tot 10 miljard jaar geleden hun huidige vorm verkregen hebben. Dat blijkt nu niet te kloppen. Een uitgebreide studie naar honderden sterrenstelsels heeft uitgewezen dat veel spiraalstelsels hun huidige vorm pas vrij recent verkregen hebben, in veel gevallen pas in de laatste paar miljard jaar.

Vandaag de dag hebben massieve stervormende sterrenstelsels een ordelijke schijfvorm, waarbij rotatie domineert over andere interne bewegingen. De vergelegen blauwe stelsels uit de studie hebben de neiging heel anders te zijn: zij laten geen organisatie zien – sterren draaien hier alle kanten op. Na verloop van tijd worden dit soort stelsels steeds meer geordend, om zich uiteindelijk te settelen als keurige schijfstelsels. Verder blijkt dit proces afhankelijk te zijn van massa: hoe massieve het stelsel, hoe sneller deze een geordende schijfvorm ontwikkelt.

Voorgaande onderzoeken lieten een ander beeld zien. Dat komt doordat zij alleen gekeken hebben naar geordende schijfstelsels, en alle andere stelsels genegeerd hebben. Zo kwamen ze tot de conclusie dat schijfstelsels lang geleden al geordend waren, en sindsdien nauwelijks zijn veranderd. Maar dit is toewerken naar een vooraf bepaalde conclusie.

Credit: NASA’s Goddard Space Flight Center

Bij het nieuwe onderzoek zijn stelsels van alle typen meegenomen. Men heeft gebruik gemaakt van het Keck Observatory in combinatie met de Hubble-ruimtetelescoop om 544 stelsels waar te nemen. De stelsels bevinden zich op een afstand van 2 tot 8 miljard lichtjaar en hebben een massa die varieert van 0,3 tot 100 procent die van de Melkweg. Hieruit is een heel ander beeld naar voren gekomen: spiraalstelsels hebben pas veel later hun huidige vorm verkregen, waarbij de massievere stelsels dit eerder gedaan hebben dan hun minder massieve verwanten.

De resultaten hebben ook gevolgen voor onze Melkweg. Hoewel de Melkweg zo’n 12 miljard jaar oud is, moet het pas zo’n 6 miljard jaar geleden zijn huidige vorm verkregen hebben. Maar waarom is dit niet eerder gebeurt? Het antwoord hierop is verrassend simpel: tot 6 miljard jaar geleden kwamen botsingen tussen sterrenstelsels veel vaker voor dan vandaag de dag. Zodra het tijdperk van grote botsingen voorbij was, konden stelsels zich eindelijk settelen in hun definitieve (of semi-definitieve) vorm.

Bron: NASA

Share

Comments

  1. Olaf van Kooten zegt

    Verdorie wéér dubbel! Ach, wat maakt het ook uit. Je bent trouwens druk bezig geweest afgelopen weekend Arie, er is bijna geen nieuws meer voor mij over! 😛

    Kan je die filmpjes uit de bron (twee stuks) er weer inknallen. Dubbele post wil niet zeggen dat-ie onvolledig moet zijn natuurlijk. Bij AB doen we niet aan half werk 😉

  2. Herhaling is de toverkracht van de reclame zeggen ze wel eens. Ik heb deze week herfstvakantie, dus m’n productie zal wat hoger zijn dan normaal. Meer whatsappen dus. Ik zal zo’die filmpjes er in doen. Lukt jou dat nog steeds niet met de embedded code van YouTube?

  3. Olaf van Kooten zegt

    Nope, ik zal na het eten wel even uitleggen hoe ik het doe, dan kan jij me vertellen wat ik verkeerd doe 🙂

Speak Your Mind

*