29 maart 2024

Chandra ziet een eh… klein superzwaar zwart gat in NGC 4178

Het zwarte gat in de kern van NGC 4178. Credit: X-ray: NASA/CXC/George Mason Univ/N.Secrest et al; Optical: SDSS.

Dat er een aantal klassen zwarte gaten zijn heb ik vaker uitgelegd: van de stellaire zwarte gaten van enkele zonmassa’s, via de intermediaire zwarte gaten in bolhopen van enkele duizenden tot tienduizenden zonmassa’s tot de superzware zwarte gaten in kernen van sterrenstelsels, van miljoenen tot miljarden zonmassa’s zwaar. Oh ja en dan is er ook nog de (theoretische) klasse van mini-zwarte gaten, die ooit bij de oerknal ontstonden en die enkele grammen tot de massa van planeten zwaar kunnen zijn. Maar ja, nou hebben ze met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra, de infrarood-satelliet Spitzer én de radiotelescoop van de Very Large Array (VLA) een zwart gat waargenomen in de kern van het spiraalstelsel NGC 4178, 55 miljoen lichtjaar van ons verwijderd in het sterrenbeeld Maagd (Virgo). Opvallend aan dat stelsel is dat het geen centrale verdichting of verdikking heeft, de zogenaamde ‘bulge’. Metingen van de hoeveelheid uitgezonden straling laten zien dat het zwarte gat aldaar maximaal 200.000 zonmassa’s op de kosmische weegschaal telt. Wellicht is er een verband tussen het ontbreken van die centrale verdichting en de omvang van het centrale zwarte gat. Maar er zijn modellen die zeggen dat in zo’n ‘bulge-loos’ stelsel er helemaal geen superzwaar zwart kan kan voorkomen. Maar ja, is dat het eigenlijk wel? Hoe noem je zo’n zwart gat van 200.000 zonmassa? Een mini-superzwaar zwart gat, een super-intermediair zwart gat? Wie het weet mag het zeggen. Het is geen uitzondering, want met de Europese XMM-Newton röntgensatelliet zijn eerder al van die tussenmaatjes gevonden, zoals het exemplaar in NGC 4561, welke 20.000 keer zo zwaar als de zon is en die in NGC 4395, pakweg 360.000 zo zwaar als de zon. Toch maar eens nadenken over een nieuwe naam voor deze klasse van zwarte gaten. Meer informatie over het gevonden zwarte gat vind je in dit wetenschappelijke artikel. Bron: Chandra.

Share

Speak Your Mind

*