29 maart 2024

Storm op Saturnus raast nog altijd voort

De wolkenbanden van de zichtbare storm hebben in 2011 de gehele planeet omcirkelt. Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Met behulp van infraroodcamera’s aan boord van de Cassini-planeetverkenner, in combinatie met waarnemingen van grondtelescopen, hebben wetenschappers de naweeën kunnen waarnemen van de gigantische lentestorm die in 2011 op Saturnus woedde. Hieruit blijkt dat deze storm nog steeds aan het voortrazen is, hoewel onzichtbaar voor het menselijk oog. Het blijkt namelijk dat op infraroodgolflengten nog altijd een gigantische wervelstorm zichtbaar is. De storm, die de “Grote Lentestorm” werd gedoopt, begon in december 2010 en veroorzaakte enorme effecten op mid-noordelijke breedtegraden. De storm vormde een dankbare bron van inspiratie voor zowel professionele als amateur-astronomen. Nu blijkt uit nieuwe metingen van de temperatuur, wind en samenstelling van de Saturnus-atmosfeer dat de prachtige zichtbare wolkenpartijen slechts een deel van het hele verhaal gevormd hebben. Lang nadat de storm in zichtbaar licht lijkt te zijn uitgeraasd, blijkt er op infraroodgolflengten nog van alles gaande te zijn. “Het is de eerste keer dat we zoiets hebben waargenomen, op welke planeet in het zonnestelsel dan ook”, aldus Leigh Fletcher, het hoofd van het onderzoeksteam. “Het is hoogst ongebruikelijk dat we de wervelstorm alleen op infraroodgolflengten kunnen zien. De storm laat zijn aanwezigheid niet blijken door simpelweg naar de wolken te kijken”.Toen de zichtbare storm uitbarstte in het rollende wolkendek van Saturnus’ troposfeer, veroorzaakte het energiegolven die honderden kilometers hoog konden worden, waardoor energie gedumpt werd in twee enorme “bakens” van hete lucht in de stratosfeer. Deze bakens werden geacht af te koelen en te verdwijnen, maar in april 2011 (toen de heldere wolken die afkomstig zijn van de storm de gehele planeet omcirkelt hadden) bleken de bakens te zijn samengesmolten tot een enorme wervelwind, die korte tijd zelfs groter was dan de Grote Rode Vlek op Jupiter.

De evolutie van de zichtbare storm op Saturnus. Klik voor een grotere versie. Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Verder bleek de temperatuur in de wervelwind veel hoger te zijn dan verwacht: zo’n 80 graden warmer dan de omringende atmosfeer. Tegelijkertijd werd er een enorm overschot aan zeldzame gassen gedetecteerd, waaronder etyleen en acetyleen. Dit komt doordat de winden rondom het “oog” van de storm een barriere vormen, waardoor de unieke chemische samenstelling en temperatuur op hun plaats worden gehouden.Recente waarnemingen hebben uitgewezen dat de wervelwind nog altijd actief is, ondanks het feit dat er in zichtbaar licht niets bijzonders te zien is. Wel blijkt de activiteit langzaam te zijn afgenomen – onderzoekers verwachten dat de storm in 2013 helemaal is gaan liggen.

Bron: European Space Agency.

Share

Comments

  1. Olaf van Kooten zegt

    Arie, zou je de filmpjes uit de bron eronder kunnen plakken?

  2. Nuttig en informatief bericht! Dankuwel !!

  3. Het lukt niet met die video. Op de ESA site staat wel embedded code (onderaan via die ‘note for editors’), maar als ik die code laad dan krijg ik voortdurend de melding ‘loading’ te zien. Ik heb YouTube code nodig, dus als je die filmpjes een keer daar tegenkomt moet je het even laten weten. Indrukwekkende storm trouwens.

  4. Wacht, in plaats van die twee korte filmpjes kwam ik op YouTube een andere video tegen, ook over die storm op Saturnus en vandaag gepubliceerd. Die heb ik nou onderaan je blog gezet.

Speak Your Mind

*