Een oeroude, maar weinig bekende, sterrencluster is prachtig in beeld gebracht door de MPG-telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrewacht in Chili. Het gaat om NGC 6362, een zogenaamde bolvormige sterrenhoop. Op de foto zijn tienduizenden oude sterren zichtbaar, plus een aantal die verrassend jong lijken.
Bolvormige sterrenhopen, of kortweg bolhopen, zijn dicht opeengepakte sterrenballen, die vooral in de buitendelen van sterrenstelsels voorkomen. De meeste sterren in zo’n bolhoop worden geacht op hetzelfde moment te zijn ontstaan, waardoor ze allemaal even oud zijn: meestal tussen de 10 en 12 miljard jaar.
De meeste sterren in NGC 6362 zijn inderdaad rode reuzen, oftewel sterren op leeftijd. Op de foto zijn echter ook een aantal sterren zichtbaar die jonger lijken dan ze eigenlijk zijn: de zogenaamde blauwe treuzelaars. Deze sterren zijn blauwer, helderder en massiever dan ze eigenlijk zouden moeten zijn na 10 miljard jaar evolutie. Als ze echt zo oud zouden zijn, hadden ze al lang overleden moeten zijn.
In plaats daarvan zijn er twee mogelijkheden: of deze sterren hebben materie gestolen van begeleidende sterren, of ze zijn het resultaat van de samensmelting tussen twee sterren. Dat laatste lijkt misschien onwaarschijnlijk: in de schijf van de Melkweg komen sterren vrijwel nooit met elkaar in botsing. De dichtheid in een bolhoop is echter zo hoog (soms we honderd sterren per kubieke lichtjaar) dat botsingen tussen sterren wel degelijk kunnen voorkomen.
NGC 6362 bevindt zich op een afstand van 25.000 lichtjaar, in de richting van het zuidelijke sterrenbeeld Altaar. De cluster is in 1826 ontdekt en is zichtbaar met een kleine telescoop.
Bron: SPACE.com
citaat uit het bedrieglijke jonge sterren in bolvormige sterrenhoop blog:
“De meeste sterren in zo’n bolhoop worden -geacht- op hetzelfde moment te zijn ontstaan”. Waarschijnlijk ten onrechte dus dat woord -geacht- juist omdat men daar jonge sterren vindt.
In plaats van exotische theorieën te ontwikkelen, lijkt het mij (maar wie ben ik?) meer voor de hand liggen om het oorspronkelijke verklaringsmodel dat de grondslag vormt tot bovenstaande uitspraak te wantrouwen.
Niet het denkmodel is maatgevend, maar de waargenomen fenomenen. Ik denk dan: “hoera een anomalie”.
Wat is het denkmodel? Misschien het roodverschuiving dogma? Of iets anders?
De vorming van de bolhopen – en daarmee ook van de afzonderlijke sterren in die bolhoop – is nog onderwerp van discussie. Het is lastig om de oorsprong ervan te achterhalen, zeker als je beseft dat ze tot de oudste objecten in het heelal behoren. Hier vind je meer info over de formatie van bolhopen: http://en.wikipedia.org/wiki/Globular_cluster#Formation Los van die jonge sterren in bolhopen is het wel zo dat men denkt dat de sterren in de meeste bolhopen ongeveer van dezelfde leeftijd zijn, hetgeen ook blijkt uit de het Hertzsprung-Russelldiagrammen, welke van bolhopen zijn gemaakt. Uitzonderingen bevestigen de regel, zeggen ze wel eens, en daarom vormen die jonge sterren een – bijna welkome zou ik zeggen – anomalie. 🙂 Ik heb trouwens wel eens eerder geschreven over die ‘bedrieglijk’ jonge sterren in bolhopen, die ook wel blue stragglers worden genoemd: http://www.astroblogs.nl/2009/12/23/twee-vormen-van-stellaire-verjongingskuren-in-bolhoop-m30/