29 maart 2024

Chandra ziet ‘ons’ zwart gat opvlammen

Artistieke weergave van een zwart gat dat opflitst door het aantrekken van materie. Credit: svs.gsfc.nasa.

In vergelijking met andere zwarte gaten is Sagittarius A* een muurbloempje. Het supermassieve zwarte gat van onze Melkweg straalt verrassend weinig energie uit voor z’n grootte, ongeveer even veel als de zon, terwijl het 4 miljoen keer zwaarder is. Toch komt het zwarte gat gemiddeld één keer per dag in actie, waarbij een korte lichtflits zichtbaar wordt, waarna het zwarte gat weer tot rust komt. Het is niet goed bekend waar deze uitbarstingen door veroorzaakt worden.Nu heeft een internationaal team van astronomen de helderste uitbarsting ooit gedetecteerd. Door de uitbarsting, waargenomen door het Chandra X-Ray Observatory, werd het zwarte gat ongeveer 150 keer helderder dan normaal. De uitbarsting duurde ongeveer een uur voor het weer vervaagde. Deze korte activiteit zou een aanwijzing kunnen vormen voor het gedrag van volwassen zwarte gaten zoals Sagittarius A*. Astronomen detecteren zwarte gaten via het licht dat ze uitstralen als gevolg van het opslokken van materie. De centra van pasgeboren sterrenstelsels en quasars kunnen extreem helder zijn, waarbij de zwarte gaten enorme hoeveelheden energie uitstralen. Naarmate zwarte gaten ouder worden, worden ze rustiger, aangezien ze minder materie opslokken. “Veel mensen denken dat zwarte gaten een soort stofzuigers zijn, die alles aantrekken wat op hun weg komt”, zegt een onderzoekers die betrokken is bij de detectie. “Het zwarte gat van de Melkweg trekt echter weinig materie aan – het is een kieskeurige eter”. Toch werd Sagittarius A* plotseling 150 keer helderder dan normaal: schijnbaar heeft het zwarte gat honger gehad. Mogelijk ligt de oorzaak in een asteroïde dat te dichtbij kwam, in stukken werd gescheurd en werd opgeslokt, waarbij een deel van de materie werd omgezet in energie. Dat is het moment waarop een uitbarsting, of lichtflits, zichtbaar is.

Rontgenopname van het centrumgebied van de Melkweg. De heldere vlek in het midden is de uitbarsting van Sagittarius A*. Credit: NASA/MIT/F. Baganoff et al

Toch is het waargenomen gedrag merkwaardig. Aangezien er behoorlijk veel gas aanwezig is in de omgeving van Sagittarius A*, zou het zwarte gat een miljoen keer helderder moeten zijn dan hij daadwerkelijk is. Schijnbaar weet het grootste deel van het gas aan de greep van het zwarte gat te ontsnappen. De oorzaak achter dit fenomeen is en blijft een raadsel. Bron: Physorg.

Share

Speak Your Mind

*