28 maart 2024

Manen kunnen uit ringen ontstaan

Uranus en z’n manen. Volgens de onderzoekers zijn deze manen goede kandidaten om te zijn gevormd vanuit een ring. Credit: NASA

Een team van Franse astronomen hebben een nieuwe manier voorgesteld om manen te vormen: vanuit een ring rond een planeet. Het blijkt dat als een deel van het ringmateriaal voorbij een bepaalde afstand van een planeet komt, en een bepaalde kritische massa bereikt, het materiaal gaat samenklitten tot een maan.

Het is een geaccepteerd feit dat manen op vele manieren kunnen ontstaan. Ten eerste kan een maan als onafhankelijk object tegelijk met zijn moederplaneet ontstaan zijn. Ten tweede kan een maan gevormd worden uit de restanten van een botsing tussen de moederplaneet en een groot projectiel. Ten derde kan een maan helemaal niet bij zijn moederplaneet ontstaan zijn, maar later zijn ingevangen. Daar is nu dus een vierde manier bijgekomen.

Als een planeet omringd wordt door een schijf van materiaal, dan kan ook daaruit een maan gevormd worden. De ringen die we vandaag de dag waarnemen bij planeten in het zonnestelsel zijn hiervoor niet geschikt: die bevinden zich vooral binnen de Roche-limiet van de planeet. Dat is een limiet waarbinnen de zwaartekracht van de planeet te krachtig is om materiaal in de ring te doen samenklitten tot een groter object. Als een ring zich echter voorbij deze limiet uitstrekt, en een bepaalde kritische massa bereikt, dan zal de aantrekkingskracht tussen de ringdeeltjes sterker zijn dan de zwaartekracht van de planeet, waardoor langzaam een maan gevormd wordt.

Toch blijft dit alles puur theoretisch. Als je kijkt naar de manen in ons zonnestelsel, dan is niet meer te achterhalen hoe deze precies ontstaan zijn. Een uitzondering zijn manen die in tegengestelde richting rond hun planeet draaien: de zijn vrijwel zeker ingevangen. Maar of een maan nu tegelijk met zijn planeet ontstaan is, later ontstaan is uit een ring of het resultaat is van een massale inslag – dat is heel lastig te achterhalen. Overigens is een combinatie van deze drie factoren ook mogelijk.

Credit: Smithsonian Air and Space Museum

Bron: Physorg

Share

Speak Your Mind

*