29 maart 2024

Hubble en Chandra brengen kosmische ‘bullseye’ in beeld

Credit: NASA, ESA

Credit; X-ray (NASA/CXC/SAO/A.Prestwich et al); Optical (NASA/STScI)

Waarnemingen aan het ‘ringsterrenstelsel’ NGC 922 met de Hubble ruimtetelescoop en de Chandra röntgen-ruimtetelescoop hebben aan het licht gebracht dat dit stelsel aan z’n specifieke vorm is gekomen doordat zo’n 330 miljoen jaar geleden een kleiner sterrenstelsel dwars door de kern van NGC 922 moet zijn gegaan. Een perfecte kosmische bullseye dus. Dat kleine stelsel – getooid met de prachtige naam 2MASXI J0224301-244443 – heeft door die botsing heel wat teweeg gebracht bij het grote NGC 922, zoals de misvorming van wat ooit prachtige spiraalarmen moeten zijn geweest. Ook moet er een verhoogde stervorming hebben plaatsgevonden, waarbij zeer zware sterren ontstonden die door hun krachtige ultraviolette straling het hun omringende gas deden opgloeien – de roze gekleurde gebieden op de foto hierboven, in beeld gebracht door Hubble – en die zelf uiteindelijk na geëxplodeerd te zijn als supernovae een zwart gat achterlieten. Met Chandra is de röntgenstraling afkomstig van de accretieschijven rondom die zwarte gaten gefotografeerd en zeven daarvan zijn zogenaamde “ultraluminous X-ray sources” (ULXs). Op de foto hieronder zie je die als de witte stippen met een rood randje (in de bron van Chandra is het in een compositiefoto nog beter te zien).

Het op 157 miljoen lichtjaar afstand staande NGC 922 is wat sterrenkundigen een ‘collisional ring galaxy‘ noemen, eentje met een ringstructuur die het gevolg is van een botsing. In het geval van Arp 147 leverde dat een volledige ring op, bij NGC 922 een halve ring. Een wetenschappelijk artikel over de waarnemingen aan NGC 922 is hier te vinden, een interessante video erover staat hieronder:

Dat kleine stelsel 2MASXI J0224301-244443 is overigens op de foto’s hierboven niet te zien. Op overzichtsfoto’s van NGC 922 en omgeving wel, dan staat ‘ie als een klein vlekje rechts van NGC 922. Bron: Hubble + Chandra.

Share

Speak Your Mind

*