29 maart 2024

24-armige reus onderzoekt jeugd van sterrenstelsels

KMOS op de Very Large Telescope ontvangt zijn eerste licht

KMOS op de Very Large Telescope ontvangt zijn eerste licht. Credit: ESO/G. Lombardi (glphoto.it)

Een krachtig nieuw instrument, KMOS geheten, is met succes getest op de Very Large Telescope van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili). KMOS registreert infrarood licht en heeft de unieke eigenschap dat het 24 objecten tegelijk kan onderzoeken. Dat levert – veel sneller dan tot nu toe mogelijk was – cruciale gegevens op die inzicht moeten geven in de manier waarop sterrenstelsels in het vroege heelal tot ontwikkeling zijn gekomen. De K-band Multi-Object Spectrograph (KMOS), gekoppeld aan de Unit Telescope 1 van de Very Large Telescope (VLT) van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili) heeft zijn eerste licht opgevangen. De afgelopen vier maanden is het 2,5 ton wegende instrument volgens zorgvuldige planning verscheept vanuit Europa, weer in elkaar gezet, getest en geïnstalleerd. Dit was het hoogtepunt van vele jaren van ontwikkeling en constructie door teams in het VK en Duitsland en bij ESO. KMOS is de tweede van de tweede generatie van instrumenten die op de VLT worden geïnstalleerd.Om de jeugd van sterrenstelsels te kunnen onderzoeken hebben astronomen drie dingen nodig: waarnemingen in het infrarood, de mogelijkheid om vele objecten tegelijk waar te nemen en de mogelijkheid om voor elk van deze objecten te onderzoeken hoe hun eigenschappen van plaats tot plaats verschillen. KMOS kan dat allemaal – en tegelijkertijd. Tot nu toe konden astronomen ofwel vele objecten tegelijk waarnemen of één object gedetailleerd onderzoeken. Het kan dan jaren duren voordat een flink aantal objecten onder de loep is genomen. Maar met KMOS kan zo’n survey binnen enkele maanden worden voltooid. KMOS heeft robotarmen die onafhankelijk van elkaar in de juiste stand kunnen worden gezet om het licht van 24 verre sterrenstelsels, of andere objecten, tegelijk op te vangen. Met elke arm wordt een raster van 14 bij 14 pixels voor het sterrenstelsel gehouden, waarna met elk van de 196 rasterpunten licht van verschillende delen van het stelsel wordt opgevangen en tot zijn samenstellende kleuren wordt ontleed. Dit buitengewoon ingewikkelde instrument telt meer dan duizend optische oppervlakken die zeer zorgvuldig moesten worden vervaardigd en uitgelijnd.

Het KMOS-team bij het opvangen van het eerste licht

Het KMOS-team bij het opvangen van het eerste licht. Credit: ESO/G. Lombardi (glphoto.it)

Bron: European Southern Observatory

Share

Speak Your Mind

*