28 maart 2024

Hubble ontdekt zeven primitieve sterrenstelsels in het vroege heelal

De Hubble Ultra Deep Field met de zeven gevonden sterrenstelsels

De Hubble Ultra Deep Field met de zeven gevonden sterrenstelsels. credit: NASA, ESA, R. Ellis (Caltech), and the HUDF 2012 Team

Met de Hubble ruimtetelescoop zijn sterrenkundigen er in geslaagd om zeven primitieve sterrenstelsels te ontdekken, die al voorkwamen toen het heelal nog maar 4% van z’n huidige leeftijd had. Het heelal is naar schatting 13,7 miljard jaar oud en de zeven stelsels kwamen zo’n 600 miljoen jaar na de oerknal al voor. Sterrenkundigen geven de afstand van sterrenstelsels weer in de vorm van de zogenaamde roodverschuiving z, waarbij een grotere roodverschuiving staat voor een grotere afstand. De zeven sterrenstelsels hebben een roodverschuiving tussen 8 en bijna 12, waarbij het stelsel met de catalogusnaam UDFj-39546284 het record heeft van z=11,9. Dat stelsel was al eerder gevonden – ook met Hubble –  maar toen dacht men dat z-10 was. Door nieuwe technieken is de afstandsbepaling verbeterd. Alle gevonden primitieve sterrenstelsels komen voor in de Hubble Ultra Deep Field (HUDF), een piepklein stukje aan de hemel (ongeveer 2,4″²), dagenlang gefotografeerd in het sterrenbeeld Oven (Fornax) ten zuidwesten van Orion. Door onderzoek aan de sterrenstelsels in het vroege heelal willen de sterrenkundigen een beeld krijgen van de wijze waarop de sterrenstelsels ontstonden en evolueerden. De groep sterrenkundigen – die onder leiding staat van Richard Ellis (Caltech) en Ross McLure (University of Edinburgh, VK) – denkt op basis van de waarnemingen te kunnen stellen dat de sterrenstelsels geleidelijk ontstonden en hun sterren vormden en dat er géén sprake was van een snelle uitbarsting van stervorming. Hier is het wetenschappelijke artikel van de groep, binnenkort te verschijnen in The Astrophysical Journal Letters. Bron: Hubble.

Share

Comments

  1. En daarom denk ik dat vele verzamelingen van zwaartekrachten met toenemende afstand in de ruimte, tussen ons en naar waar we steeds dieper in de ruimte kunnen kijken, bijdraagt aan rood verschuiving.

    Het zou toch onlogisch zijn dat alle Melkwegstelsels verder dan de afstand van 13.7 miljard lichtjaar, met lichtsnelheid van ons verwijderen.

    Zwaartekracht heeft veel invloed op wat wij waarnemen
    Neem als voorbeeld een gravitatielens, waar het licht instaat is om af te buigen.
    Neem als voorbeeld het Zwarte gat, waar zwaartekracht er voor zorgt, dat het licht van daar er niet uit komt.

    Daarom denk ik dat met toenemende afstand, waar verzamelingen van zwaartekrachten het licht wat wij op die afstand zien onder invloed van zwaartekrachten een sterke / diepe rood verschuiving hebben.

  2. Zwaartekracht heeft geen effect op licht. Zwaartekracht, zoals bij een gravitatielens, is het buigen van ruimte. En aangezien licht door die ruimte “vliegt” volgt het gewoon de “bocht” in de ruimte. Hierbij blijft dezelfde lichtsnelheid constant en het heeft geen roodverschuiving als gevolg. Golflengte en frequentie blijven hetzelfde.
    (Schwarzschild laat ik even buiten beschouwing)

    Licht wat lang onderweg is, zoals je voorbeeld van 13.7Miljard jaar, zal onderweg best een aantal keren afgebogen worden. Maar dat heeft geen roodverschuiving tot gevolg. Licht wat niet uit een zwart gat kan ontsnappen is weer een heel ander verhaal, maar dat laat ik ook even zitten 🙂

    Dan, het heelal is 13,7 miljard jaar oud. Daardoor heeft licht maximaal 13,7 miljard jaar de tijd gehad om naar ons toe te reizen. Vandaar dat daar de grens licht van het waarneembare heelal. Niet helemaal, want de objecten die 13.7 miljard jaar geleden dat licht onze kant op stuurden, hebben ook 13.7 miljard jaar de tijd gehad om verder van ons te verwijderen vanwege het uitzetten van het heelal. Naar schatting bevinden die zich nu op ongeveer 46 miljard lichtjaar van ons. Dat maakt de diameter van de waarneembare ruimte, zoals gebruikt, ongeveer 2 x 46 = 92 miljard lichtjaar.

    Hoe verder objecten van ons vandaan staan, hoe sneller ze van ons af verwijderen. Als gevolg hiervan is er een grens waar de snelheid van verwijderen hoger dan de lichtsnelheid is. Die objecten verdwijnen voorgoed uit beeld, licht zal ons nooit kunnen bereiken. Maar….dat is niet een snelheid waarmee die objecten door de ruimte vliegen. Het is een relatieve snelheid a.g.v. het uitzetten van het heelal.

    Voorbeeld; Stel je kijkt naar een sterrenstelsel dat 10miljard lichtjaar bij ons vandaan staat en deze is zich met snelheid “x” van ons aan het verwijderen. Die snelheid zal alleen jij zo “meten”.
    Als ik nu, als alien, b.v. precies halverwege zit, zie ik datzelfde sterrenstelsel met een snelheid van 1/2x verwijderen. En als ik naar jou kijk zie ik precies hetzelfde, jij gaat ook met een snelheid van 1/2x van mij vandaan. Kortom, die snelheden zijn relatief….en daardoor kunnen objecten sneller dan het licht van ons vandaan verwijderen….maar ze vliegen niet sneller dan het licht door het heelal.

    Groetjes, K.J.

    • We vliegen dus gewoon “weg” van elkaar maar nooit sneller als het licht,maar als je het optelt…enz..?

      • Het is lastige materie 🙂

        Je hebt in het heelal “echte snelheid” en “relatieve snelheid”. De echte snelheid is de beweging van objecten door de ruimte. De relatieve snelheid is de beweging met de ruimte mee. De echte snelheid kan niet boven die van het licht komen, de relatieve wel, als de afstand tussen de twee objecten maar groot genoeg is (meer dan plm 15 miljard lichtjaar).

        Misschien kan je het vergelijken met een stromende rivier en een vis. Stel dat de vis niet zwemt, dan is zijn echte snelheid “door” het water nul (hij hangt stil). Maar hij verplaatst zich wel met het water, met de stroom mee en dat zou je zijn relatieve snelheid kunnen noemen. Op het moment dat hij gaat zwemmen krijgt hij ook “echte” snelheid, verplaatsing “door” het water.

        Alleen beweegt het heelal in alle richtingen van ons vandaan en het gaat ook nog eens steeds sneller. Dus een alien op 3,26 miljoen lichtjaar afstand ziet ons met 70km/sec wegvliegen (samen met de ruimte zelf, dus relatieve snelheid). Maar een andere alien die twee keer zo ver weg is, dus op 6,52 miljoen lichtjaar, ziet ons met 140km/sec wegvliegen. Twee keer zo snel. Maar wij kunnen natuurlijk niet gelijktijdig twee verschillende snelheden hebben. Vandaar dat ze dit de relatieve snelheid noemen…het hangt af van de waarnemer, welke snelheid hij zal meten.

        Onze echte snelheid is b.v. de rotatie van de Aarde om de Zon, de rotatie van ons Zonnestelsel om de Melkweg, en de beweging van de Melkweg in en met onze groep van sterrenstelsels.

        Als laatste; omdat de rotatie van de Aarde om de Zon een echte snelheid is, zal elke alien (waar hij ook is) dezelfde snelheid meten…we doen altijd precies 1 jaar over 1 rondje.
        Maar niet voor de relatieve snelheid met het heelal vanwege de expansie. Voor deze relatieve snelheid hangt het af van waar die alien is die de meting doet. Hoe verder weg die alien is, hoe groter de snelheid die hij zal meten. En als de alien verder dan 15 miljard lichtjaar van ons af staat, zal hij ons niet kunnen zien. Ons licht heeft nog niet genoeg tijd gehad om het te bereiken, en de relatieve afstand tussen ons is zo groot dat we sneller dan het licht van elkaar verwijderen.

  3. Even dit als, ruimtelijk gezien een voorbeeld om bij stil te staan,…

    Hoeveel zwaar is een zwart gat…?, en zwaar wegen alle sterren te samen in een Melkweg als er geen onderlinge ruimte tussen deze sterren zijn…?, .. in deze toestand zou er ook geen licht uit kunnen ontsnappen, tot dat deze sterren meer onderlinge ruimte krijgen, waardoor er een moment komt dat er wel licht uit kan ontsnappen, eerst in rood, en hoe verder van elkaar verwijderd hoe minder in rood verschuiving, in bijvoorbeeld 1/4 lichtjaar onderlinge afstand van alle sterren die in een Melkweg aanwezig zijn.

    Wat je geschreven heb, komt op het zelfde neer en heel mooi uitgelegd 🙂 , alleen denk ik,
    dat wat we denken waar te nemen, … dat lijkt op uitdijing,.. daar heeft naar mijn mening, ook vele zwaartekrachten een rol, ..
    Het licht van hoe verder weg het vandaan komt onderweg naar ons, zakt dan meer in een rood verschuiving.

    en dan kom ik ook uit op jou uitleg, ::::::::

    Voorbeeld; Stel je kijkt naar een sterrenstelsel dat 10miljard lichtjaar bij ons vandaan staat en deze is zich met snelheid “x” van ons aan het verwijderen. Die snelheid zal alleen jij zo “meten”.
    Als ik nu, als alien, b.v. precies halverwege zit, zie ik datzelfde sterrenstelsel met een snelheid van 1/2x verwijderen. En als ik naar jou kijk zie ik precies hetzelfde, jij gaat ook met een snelheid van 1/2x van mij vandaan. Kortom, die snelheden zijn relatief….en daardoor kunnen objecten sneller dan het licht van ons vandaan verwijderen….maar ze vliegen niet sneller dan het licht door het heelal.

    :::::::::::

    En wat wij zien is dan ook relatief maar dan onder invloed van naar mijn mening waar zwaartekrachten een grote rol heeft, dat we dit zo waarnemen.

    Dus door invloed van deze zwaartekrachten doen ons denken dat sterren van ons verwijderen waardoor snelheden van het licht in jou verhaal, ook van het zelfde relatief begrip is.

  4. En dan wil ik nog even dit erbij zeggen,

    In het voorbeeld verhaal van als sterren van bijvoorbeeld 1/4 lichtjaar onderlinge afstand hebben, dan zal de rood verschuiving het minst zijn van sterren die direct in een waarnemend onderlinge omgeving zijn, en zal de rood verschuiving toenemen als vanaf die zelfde omgeving veel ver weg de sterren van de zelfde 1/4 lichtjaar onderlinge afstand gekeken word.

    Dus een verre buitenstaander die zoiets waarneemt vanaf , zeg maar van een afstand van 1000 lichtjaar , dan zal men deze Melkweg in zijn geheel in diepere rood verschuiving waarnemen, … omdat de omtrek van deze Melkweg als voorbeeld klein maar zeer compact is met alle sterren die aanwezig zijn in aantal van bijvoorbeeld onze Melkweg , en door dat compact zijn zeer zwaar weegt, waardoor het licht maar nauwelijks uit kan ontsnappen

  5. Ik kan het goed waarderen als mensen zelf nadenken over ingewikkelde zaken. Maar, je zit een beetje naast het pad.

    – Zwaartekracht is alleen (even voor het gemak) van invloed op dingen die massa hebben. Dingen die heel veel massa hebben, zoals de aarde of de zon, veroorzaken een bocht in de ruimte zelf. Nu eerst even een voorbeeld. Als je een kanonskogel afschiet vliegt het een bepaalde afstand totdat het op de grond valt. Dat naar de grond vallen doet het net zo snel, als wanneer je gewoon een kanonskogel uit je handen laat vallen. Hoe harder je schiet, hoe verder hij kan vliegen voordat hij neervalt. Schiet je hard genoeg, zou hij in een baan om de aarde kunnen komen. Hoezo? De aarde is rond…dus als de kogel net zo hard vliegt, als dat de aarde “onder zijn voeten” verdwijnt vanwege die ronde vorm, kan hij nooit de grond bereiken. Dat is nu precies wat de maan doet. Die is eigenlijk altijd naar de aarde aan het vallen. Maar de maan vliegt ook in rondjes om de aarde. En dat rondvliegen doet de maan zo snel, dat hij nooit echt neer kan kwakken. Hij is dus in omloop. Dat komt omdat de aarde zo’n grote massa heeft dat het de ruimte buigt. De maan weet niet beter of hij vliegt in een rechte lijn richting de aarde.

    Maar licht heeft maling aan zwaartekracht. Toch kan b.v. de zon licht afbuigen. Maar het is niet dat de zon licht afbuigt. De zon buigt de ruimte (de straat zeg maar) en het licht volgt gewoon zijn route. Omdat er een bocht in de weg zit, maakt het licht ook die bocht. net zoals jij een bocht maakt als er een bocht in de weg zit.

    Licht kan inderdaad niet uit een zwart gat ontsnappen, maar dat heeft niets met de zwaartekracht van een zwart gat te maken. Indirect wel, alleen kan ik dat zo niet 1-2-3 uitleggen. Misschien een andere keer.

    Hoe zit het nu met licht en de roodverschuiving? iedereen zal licht altijd waarnemen met de vaste snelheid van het licht. Als jij 100km per uur in je auto over de snelweg scheurt…en je gooit een tennisbal uit je raam in je rijrichting, zal die bal 100km/uur gaan plus de snelheid waarmee jij gooit. Dus gooi jij de bal met 10km/uur weg, gaat de bal 110km/uur. Zo werkt licht niet. Ook al kan je auto de halve lichtsnelheid halen, het licht uit je koplampen vertrekken nog steeds met de lichtsnelheid. En degene die je in de ogen schijnt met je koplampen ziet dat licht ook met de lichtsnelheid op zich af komen.
    Licht wil perse met lichtsnelheid reizen. En om dat te kunnen, past het gewoon de golflengte aan als het een zetje in de rug krijgt, zoals van je snelle auto. Een andere golflengte heeft een andere kleur. Dus….als een ster aan de hemel razendsnel op je af zou komen, zal de golflengte van zijn licht korter worden om toch de vaste lichtsnelheid aan te kunnen houden….en dat is blauw-verschuiving. Als diezelfde ster nu van je af zou vliegen, zal de golflengte van zijn licht langer worden…en dat is roodverschuiving.

    Onze melkweg maakt deel uit van een groep van sterrenstelsels en die zijn door zwaartekracht met elkaar verbonden. Op plaatsen in het heelal waar dingen via zwaartekracht met elkaar zijn verbonden, is er geen expansie van de ruimte. De dichtsbijzijnde buur, andromeda, komt steeds dichterbij. over een aantal miljard jaar zullen andromeda en de melkweg botsen en samensmelten. Omdat andromeda dichterbij komt, heeft het licht wat het afgeeft een blauw verschuiving. Dat is perfect meetbaar.
    Alle sterrenstelsels die niet in die groep zitten, vliegen juist van ons vandaan, vanwege de expansie van de ruimte die ertussen zit. En die vertonen allemaal roodverschuiving. Zelfs de snelheid waarmee ze verdwijnen is te berekenen.

    Kortom, licht heeft maling aan zwaartekracht, maar niet aan bochten in de weg veroorzaakt door zwaartekracht. Blauw en roodverschuiving van licht is echt, meetbaar en berekenbaar, en komt omdat licht perse met de lichtsnelheid wil “vliegen”. Blauwverschuiving komt naar je toe, roodverschuiving gaat van je af. Zwarte gaten vangen wel alles inclusief licht, maar de zwaartekracht is niet hetgeen licht binnen kan houden. Een zwart gat heeft een minimum massa om er een te kunnen vormen, maar waarschijnlijk geen maximum massa. De massa kan zomaar tienduizenden zon-massa’s zijn.

    Ik kan nog uren doorl*llen maar stop even. Als ik een reply van je zie, kletsen we later gewoon verder 🙂

  6. “De maan weet niet beter of hij vliegt in een rechte lijn richting de aarde.”

    moet dus zijn

    De maan weet niet beter of hij vliegt in een rechte lijn langs de aarde, maar het volgt de gebogen ruimte (bocht in de straat) veroorzaakt door de aarde, en vliegt dus rondjes om de aarde. Hij is constant aan het vallen, maar door zijn snelheid in omloop om de aarde.

    Sorry, ben weer ruimschoots over bedtijd heen 🙂

  7. Dat is mooi uitgelegd ^^ K.J.

    Wat ik hier concludeer nu is dat de golflengte van het licht vanaf een zwart gat zover uitgerekt word in richting het rode spectrum dat het het ook ver voorbij de microwave en ver voorbij radiowave uitgerekt word, waardoor eigenlijk het uitrekken van golflengte een keer stopt?, of toch nog door kan gaan naar een golflengte van bijvoorbeeld een lichtjaar , wat wij niet kunnen zien .

    Tevens zou ik dan mogelijk kunnen gaan concluderen, dat wanneer ik op dat zwarte gat naar boven zou kijken, het licht in richting blauwverschuiving zou waarnemen, zover dat de golflengte ultra pico gekort wordt dat hier ook geen licht waargenomen kan worden omdat het ver buiten licht spectrum valt.

    Maar waarvan ik meer ! denk, dat ik als waarnemer op een zwart gat naar boven kijkend de golflengte van het licht wat naar mij komt ook in een rood verschuiving zal waarnemen richting extreem lange golflengtes, dat licht niet te zien is.

    Hiermee blijf ik er bij, dat zwaartekracht dus invloed op de golflengtes heeft in een lichtsnelheidseenheid , dan kom ik ook weer uit op de rood verschuiving van stelsels in deepspace door vele verzamelingen van zwaartekrachten waardoor de golflengte van het licht onderweg naar ons uitgerekt word en mogelijk ook door dat het licht vanaf daar, naar ons niet in een rechte baan verloopt door invloeden van vele zwaartekrachten onderweg naar ons over zo’n lange afstand vele afbuigingen ondergaat , dat het ook meerdere golflengte uitrekkingen ondergaat, en dan telt hoe meer hoe dieper in rood verschuiving , wat wij als eind resultaat waarnemen.

    Wil ik nog er bij zeggen dat bij het uit uitdijen van de ruimte , zwaartekrachten ook mede invloed heeft op wat wij zien.
    Dus dat het mischien iets minder snel uitdijt , dan de waarnemingen aangeven.

  8. ik vond deze ^^ https://www.youtube.com/watch?v=Ndw8SC26rDE#t=522
    Quantum Mechanics vs. General Relativity – It’s a Dark Matter … documentair

  9. Licht en zwaartekracht hebben niets met elkaar, behalve indirect.

    Denk hier eens over na;
    Stel je hebt een mega grote ster en een kleintje, beiden op 1 miljard lichtjaar afstand. Neem maar aan dat in beide gevallen het licht van die sterren er 1 jaar over doet om ons te bereiken. Als zwaartekracht van invloed zou zijn op licht, dan zouden we eerst het licht van de kleine ster zien, en pas later van de grote. Immers, de grote ster heeft een grote zwaartekracht en diens licht moet harder werken om van die ster te vertrekken, en is dus langzamer?? Nee dus.

    Licht zelf zou geen probleem hebben om uit een zwart gat te ontsnappen. Maar..wat wij zouden kunnen waarnemen in een zwart gat is de reflectie van licht dat van een object af komt. Jij ziet een auto langsrijden omdat je het licht ziet wat de auto weerkaatst. Als je nu die auto in een zwart gat pleurt, dan zal het zo’n verschrikkelijk hoge snelheid krijgen, dat diens weerkaatste licht steeds meer naar rood verschuift….totdat de auto zo snel roteert in die draaikolk dat licht helemaal voor onze waarneming vervaagd. Dat ligt dus niet aan het licht zelf, maar aan de snelheid van het object in dat zwarte gat. Als….de auto zijn koplampen nog aan had staan, had je gewoon dat lichtstraaltje van die koplampen kunnen zien. Dat licht heeft namelijk maling aan de zwaartekracht van het zwarte gat en blijft zich met de snelheid van het licht verplaatsen voor alle waarnemers. Totdat de auto echt verdwenen en verwoest is natuurlijk.

    De golflengte van licht zal niet veranderen door zwaartekracht….het is het object wat licht weerkaatst of zelf uitstraalt wat een bepaalde snelheid heeft…en omdat licht met snelheid C wil blijven verplaatsen, zal het de snelheid van dat object compenseren met rood- of blauw verschuiving.

    Als je wat meer wilt weten, hier twee links waar je wat aan hebt. Ik kan er nog een miljoen linken, maar de eerste is heel informatief en de tweede ook nog eens leuk om te kijken;

    Crash Course on Our Solar System & Beyond
    http://www.youtube.com/watch?v=QfOF0bRBFJ4

    Robbert Dijkgraaf over het heelal
    https://www.youtube.com/watch?v=XDAJinQL2c0

  10. Sjips ik kan m’n reply niet meer corrigeren 🙂

    Anyhow, de auto met koplampen aan…ik vergat erbij te zetten “als we in staat zouden zijn om die auto even “stil” te laten hangen, halverwege in dat zwarte gat”

  11. Ik kreeg vandaag ineens een email dat er een melding op deze blog erbij was bijgekomen …??

    Wel leuk om dit nog terug te zien, helaas heb ik de melding van 7 mei 2014 toen niet ontvangen maar nu 27-4-2016 eindelijk wel…

    wat ik hiervan jammer vind is dat ik iedere keer geen melding krijg als er op mijn reacties gereageerd wordt waardoor ik dit niet verder kan volgen als er gereageerd word. en ja ik abonneer mij op mijn reacties als er gereageerd word. dus dit systeem heeft een software fout want het werkt niet 🙁

    Maar K.J. dat over twee sterren is duidelijk… maar wat gebeurt er als het licht van de ene ster op gelijke afstand met de andere ster direct zonder hindernissen te zien is bij ons, en de andere ster het licht onderweg naar ons met 100 zware zwarte gaten te verwerken heeft … ik denk dat dan de resultaten van dat licht verder uitgerekt is dan van de eerste ster ter vergelijking.

    • Je hebt helemaal gelijk…..ik “vond” dit blog vanwege een nieuwe reactie. Toen ik het weer eens las kwam ik wel wat foutjes tegen. Ondertussen weer iets wijzer geworden (hopen we dan maar)…..licht zal wel degelijk roodverschuiving vertonen als het aan gekromde ruimte-tijd is onderworpen.

      Zelfs mijn verhaal over een kleine ster en een hele zware ster is niet compleet……het licht van die zware ster zal eerst uit het zwaartekracht-dal van de ster moeten kruipen en daarbij is er sprake van roodverschuiving. Bij de kleine ster (minder massief moet ik zeggen) is er minder sprake van roodverschuiving. C zal altijd C blijven, maar golflengte en frequentie niet. Omdat het licht van die zware ster, door de kromming van ruimte-tijd, een langer pad af moet leggen, is het dus ook iets langer onderweg als het licht van de kleine ster.

      Hetzelfde voor jouw voorbeeld met 100 zwarte gaten. Het licht zal geen rechte lijn kunnen volgen en telkens worden afgebogen. De route is langer dus het is langer onderweg. En inderdaad met roodverschuiving.

      • Hee ik heb jou reactie vandaag nog ontvangen ^^ leuk ^

        Daarom denk ik dat hoe dieper we de ruimte in kijken de roodverschuiving hierdoor alleen maar extra toeneemt en daarom roodverschuiving relatief is aan de werkelijke afstand van waarnemingen in de ruimte.

Speak Your Mind

*