28 maart 2024

Ebb en Flow hebben hun werk gedaan, hier zijn de resultaten

GRAIL: zwaartekrachtskaart maan

Credits: NASA

Gisteravond rond 23.28 uur Nederlandse tijd stortten ze kort na elkaar neer op de berg Goldschmidt op de noordpool van de maan, de twee sondes van de NASA Ebb en Flow. De plek waar ze neerstorten – hetgeen gecontroleerd is gebeurd – werd door de NASA vernoemd naar Sally Ride, die op 18 juni 1983 de allereerste Amerikaanse vrouw in de ruimte was en die 23 juli dit jaar overleed. Ebb en Flow vormden samen de Gravity Recovery and Interior Laboratory (GRAIL) missie, welke op 10 september 2011 startte met een lancering van de sondes met een Delta II raket en die op 31 december 2011 en 1 januari 2012 pas echt begon, toen ze in een baan om de maan kwamen. In eerste instantie heetten de sondes GRAIL-A en -B, maar na een wedstrijd die gewonnen werd door vierdejaarsstudenten van de Emily Dickinson Elementary School in Bozeman in Montana (VS) kregen ze de namen Ebb en Flow, van eb en vloed, de variatie in waterhoogte op aarde, die het gevolg is van de getijdewerking van zon en maan. Doel van de GRAIL-missie was om het zwaartekrachtsveld van de maan in kaart te brengen en diens interne structuur te onderzoeken, precies zoals de GRACE sondes dat voor de aarde in 2002 deden. Onlangs werden de onderzoeksresultaten van Ebb en Flow in het vakblad Science gepubliceerd. Hier in het kort de resultaten:

Het zwaartekrachtsveld van de maan

Impressie van de twee GRAIL-satellieten boven de maan

Impressie van de twee GRAIL-satellieten boven de maan. Credit: NASA.

Ebb en Flow draaiden afgelopen jaar als een tandem op 55 km hoogte rond de maan. De afstand tussen beide sondes, die de grootte van een koelkast hadden en ieder 132,6 kg zonder brandstof wogen, werd continue gemeten. Doordat subtiele variaties in de lokale aantrekkingskracht van de maan variaties in die onderlinge afstand veroorzaakten kon een model van het zwaartekrachtsveld van de maan worden geconstrueerd. In de afbeelding hierboven zie je dat model, waarbij rood staat voor de gebieden met een sterkere zwaartekracht t.o.v. het gemiddelde en blauw waar het juist iets zwakker is. Uit de resultaten blijkt dat de gemiddelde dikte van de maankorst ongeveer 34 tot 43 km is, zo’n 10 tot 20 km dunner dan men eerst dacht. Wat goed op de kaart te zien is zijn de grote inslagkraters of -bekkens met een verhoogde zwaartekracht, die stammen uit het tijdperk van het ‘Late Heavy Bombardment‘. Met de gemeten korstdikte blijkt de samenstelling van de maankorst goed overeen te komen met de aardkorst en dat is een ondersteuning van het model dat zegt dat de maan ontstaan is doordat de aarde in botsing is gekomen met een andere planeet Theia. De kaart hierboven is gemaakt op basis van de primary mapping mission, die van maart tot mei 2012 duurde, toen de sondes op 55 km hoogte vlogen. In latere fases werd die hoogte verlaagd naar 23 km en vervolgens naar 11 km, maar daar zijn de resultaten nog niet van bekend. Hopelijk komt men dan te weten waarom de voorkant van de maan – waar wij vanaf de aarde continue naar kijken – een iets dikkere korst heeft dan de achterkant. Er zijn ideeën dat de aarde ooit twee manen heeft gehad en dat één van die manen in botsing kwam met ‘de’ maan en vervolgens wegvloog en dat die verschillende korstdikte daar een gevolg van is. Hieronder een korte video over het zwaartekrachtsveld van de maan, zoals gemeten door Ebb en Flow.

Bron: NRC-Handelsblad, 17 december 2012 + Francis (th)E Mule.

Share

Speak Your Mind

*