11 oktober 2024

Wordt 2013 het Jaar van de Grote Kometen PANSTARRS en ISON?

Nog een paar dagen en dan gaan we beginnen aan een nieuw jaar, aflevering 2013 na de start van de jaartelling. Het zou best wel eens kunnen dat we in dat jaar twee hele mooie verschijnselen aan de nachtelijke hemel gaan meemaken, namelijk twee kometen die volgens de voorspellingen heel helder kunnen gaan worden: Komeet C/2011 L4 (PANSTARRS) en komeet C/2012 S1 ISON.

Komeet PANSTARRS

komeet PANSTARRS rond 6 april 2013

komeet PANSTARRS rond 6 april 2013

Komeet C/2011 L4 (PANSTARRS) is genoemd naar de 1,8 meter Pan-STARRS 1 telescoop [1]Een telescoop met een fotocamera van maar liefst 1,2 miljard pixel. Iedere 45 seconden neemt deze camera een 3 Gb-foto. Iedere nacht wordt bij helder weer 1000 vierkante graad van de hemel … Lees verder op Hawaï waarmee ‘ie in de nacht van 5 op 6 juni 2011 ontdekt is. Tijdens de ontdekking was de komeet van magnitude +19,4, alleen zichtbaar voor professionele telescopen. Op 10 maart 2013 gaat de komeet PANSTARRS op ongeveer 0,3 AE (Astronomische Eenheid, de afstand aarde-zon) – zeg  zo’n 45 miljoen km – van de zon door het perihelium. De verwachting is dat deze komeet rond die tijd van magnitude 0 tot -1 kan zijn, sommigen spreken zelfs van dezelfde helderheid als Venus! Half maart zou hij ’s avonds in de schemering laag in het westen staan, in het sterrenbeeld Vissen. Daarna beweegt zij door het sterrenbeeld Andromeda en komt dan steeds hoger te staan. Op 4 april 2013 staat komeet PANSTARRS 2,5° ten westen van het Andromedastelsel (M31), hetgeen een mooi fotografisch plaatje moet opleveren. Twee dagen later is de situatie zoals je in de afbeelding links ziet.

komeet C/2012 S1 ISON

Komeet ISON op 10 december 2013

Komeet ISON op 10 december 2013

Deze komeet werd op 21 september j.l. door Vitali Nevski en Artyom Novichonok ontdekt – twee Russische amateursterrenkundigen! – hetgeen ze deden met de 0,4-m f/3 Santel reflector van het International Scientific Optical Network (ISON), vlakbij Kislovodsk in Rusland. Komeet ISON bereikt z’n perihelium – het punt dat ‘ie het dichtste bij de zon staat – op 28 november 2013. Hij komt tot op 0,012 au (=1,8 miljoen km) van de zon, hetgeen ‘m een ‘zonnescheerder’ maakt. De verwachtingen van deze komeet zijn nog groter dan die van komeet PANSTARRS, sommigen zeggen zelfs dat het ‘de komeet van de eeuw’ zou kunnen gaan worden! Dat staat of valt wel met z’n nauwe passage langs de zon, want als ‘ie deze niet overleeft krijgen we niets te zien. Overleeft ‘ie ‘m wel dan kan z’n helderheid wel eens die van de Volle Maan gaan benaderen, dus zo rond -16m. Wat dat betreft zou komeet ISON dan lijken op de komeet Lovejoy, die een jaar geleden ook dreigde de zon in te plonzen, maar die het allemaal overleefde en net voor de Kerstdagen van 2011 een kosmische wederopstanding meemaakte en aan de zuidelijke hemel (niet zichtbaar voor ons, helaas) prachtig zichtbaar was. Na de periheliumpassage zou komeet ISON aan de oostelijke ochtendhemel zichtbaar moeten zijn, mits hij die passage overleeft.In beide gevallen moeten we de hoge verwachtingen wel temperen, door te waarschuwen dat de helderheid van een komeet van tevoren altijd lastig te schatten is. Je weet niet hoe de gas- en stofstaart van de komeet zich gaat ontwikkelen, of de kern van de komeet heel blijft of in stukken uiteenvalt, hoe de perhiheliumpassage uitvalt, enzovoorts. Kortom, we wachten het rustig af. Hieronder nog twee kaarten, waarop je ziet waar de kometen PANSTARRS en ISON op enig moment in 2013 staan.Komeet PANSTARRS, van 12 maart 2013 t/m 7 mei 2014:

kaart_PANSTARRS

Komeet ISON, van 14 november tot 20 december 2013:

20120925_Comet_ISON_path

Credit: Mario A. Valdez-Ramirez

Bron: Sterrengids 2013 + Cosmic Log + Spacepage + Nightsky Hunter.

Voetnoten

Voetnoten
1 Een telescoop met een fotocamera van maar liefst 1,2 miljard pixel. Iedere 45 seconden neemt deze camera een 3 Gb-foto. Iedere nacht wordt bij helder weer 1000 vierkante graad van de hemel gefotografeerd, elke maand fotografeert Pan-STARRS één zesde van de sterrenhemel.
Share

Comments

  1. Spannend. Het mag ook wel weer eens. Lang geleden dat we met het blote oog een komeet met staart aan de hemel konden zien.

  2. Jan the astroman zegt

    Heel leuk allemaal die “astronomische voorpret” maarre….”eerst zien dan geloven”….enne….ik heb, ondanks de kometen Hyakutake en Hale-Bopp (echt niet onaardig, hoor) nog steeds, na al die jaren, een vette kater van die “andere kometaire flop van de eeuw…Komeet Kohouthek…aarrgghhhh.
    laten we met z’n allen maar lekker keihard gaan “coma-hopen”, wie weet worden beide met hoge verwachtingen aangekondigde interplanetaire ijsballen dan toch misschiel wel echte “magnitude-knallers” om maar eens een hele foute 2012-kreet te bezigen!!

  3. Hè Jan, wat een rare vreemde tekens allemaal in beeld bij jouw commentaar? Hihihi, geintje. 😉 Ja, dat was ‘m, komeet Hale-Bopp, die we rond 1996 en 1997 met het blote oog konden aanschouwen.

  4. Weet iemand misschien wanneer die komeet in Nederland of Europa misschien aantreft? Dan ben ik wat voorbereid, ik mag dit echt niet missen! 😉

Speak Your Mind

*