29 maart 2024

Nabije ster is bijna zo oud als het universum

oudste ster

Animatie van hoe de oudste ster eruit ziet. Credit: ESO

Astronomen hebben de Methusalem onder de sterren gevonden: een buurtgenoot van de zon met een respectabele leeftijd van 13,2 miljard jaar. Dat betekent dat de ster niet lang na de oerknal moet zijn ontstaan. De ster gaat door het leven als HD 140283 en staat op een relatief korte afstand van 190 lichtjaar van de zon.

Onderzoekers weten al lang dat HD 140283 vrijwel geheel uit waterstof en helium bestaat – een aanwijzing dat de ster geboren is in het jonge universum, voordat opeenvolgende generaties sterren de kans hadden om zwaardere elementen te smeden. Niemand wist echter hoe oud de ster precies was.

Het bepalen van de leeftijd van de ster gebeurde in meerdere stappen. Ten eerste hebben wetenschappers de afstand tot de ster heel precies bepaald. De astronomen hebben ook de schijnbare helderheid van de ster bepaald. Uit deze twee factoren kan de absolute helderheid van de ster afgeleid worden.

Wetenschappers hebben toen gebruik gemaakt van het feit dat HD 140283 zijn waterstofvoorraad bijna heeft uitgeput. In deze fase neemt de ster langzaam in helderheid af. De helderheidsveranderingen van een ster in deze fase van zijn leven vormen een belangrijke indicatie van de leeftijd van een ster. Een team van astronomen heeft toen uitgerekend dat de ster 13,9 miljard jaar oud moet zijn, met een onderzekerheid van 700 miljoen jaar. Dat betekent dat de ster minstens 13,2 miljard jaar oud moet zijn.

De ontdekking is ook van belang voor ons begrip van vroege stervorming. De allereerste generatie sterren bestonden geheel uit waterstof en helium. HD 140283 bevat echter een klein beetje zwaardere elementen – dat betekent dat HD 140283 na de eerste generatie sterren moet zijn ontstaan.

Aangezien HD 140283 heel oud is, moet de tweede generatie sterren heel snel na de eerste generatie ontstaan zijn. De eerste generatie sterren wordt geacht een paar honderd miljoen jaar na de oerknal te zijn ontstaan. De meeste hiervan moeten zeer groot en massief zijn geweest, waardoor ze snel aan hun einde zijn gekomen. De resulterende supernova-explosies hebben het omringende gas verhit en verrijkt met zwaardere elementen.

Voordat de tweede generatie sterren kon ontstaan, moest het gas eerst afkoelen. De leeftijd van HD 140283 laat zien dat de “afkoeltijd” heel kort moet zijn geweest, wellicht slechts enkele miljoenen jaren.

Bron: Nature.

Share

Comments

  1. dan staat deze ster op zo’n 1/2 % van de afstand zon//kern-melkweg, dus eigenlijk om de hoek.
    wat zegt dit over ons melkwegstelsel als geheel. ??
    of hoe komt deze ster hierin verdwaalt.??

  2. Olaf van Kooten zegt

    Hoe de ster hier terecht is gekomen? Wel:

    1. De ster is in de Melkweg ontstaan. Ons sterrenstelsel is immers niet jonger dan andere sterrenstelsels. Het verschil is alleen dat we verre stelsels zien zoals ze vroeger waren en onze Melkweg zoals deze nu is.

    2. De ster is geboren in 1 van de vele dwergstelsels die door de Melkweg zijn opgeslokt.

    Op nuJIJ vond men het ook al vreemd, maar ik snap niet goed waarom een stokoude ster niet in onze Melkweg zou kunnen bestaan.

Laat een antwoord achter aan Adrianus V Reactie annuleren

*