28 maart 2024

Kosmische mist van fotonen in het nabije heelal gemeten

mist

Metingen van Fermi en HESS aan de intensiteit van de kosmische mist van fotonen. Credit: HESS Collaboration

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om de intensiteit te meten van de zogenaamde “diffuse extragalactic background light“, een soort mist van fotonen – lichtdeeltjes – dat afkomstig is van alle objecten in het heelal die vanaf het ontstaan daarvan licht hebben uitgezonden. Die diffuse mist van licht is niet direct zichtbaar, omdat het wordt overstraald door het omringende licht van onze Melkweg. Maar wel kan het gemeten worden door te kijken naar hoogenergetische gammastraling afkomstig van ver weg staande quasars en een variant daarvan, de blazars. Beiden zijn feitelijk sterrenstelsels in wiens midden een actief superzwaar zwart gat huist, dat bundels gammastraling de ruimte in spuwt. Onderweg naar de aarde kan zo’n gamma-foton, waarvan de energie wel 500 miljard keer hoger kan zijn dan van fotonen van zichtbaar licht, in botsing komen met een foton van de diffuse mist en dat kan er voor zorgen dat de bundel gammastraling wordt ‘verzacht’, d.w.z. dat een deel van de gamma-fotonen verdwijnt, doordat ze uiteenvallen in een electron-positron paar. Bij de aarde aangekomen wordt het restant van de gamma-fotonen gemeten door bijvoorbeeld de Fermi-satelliet en op de grond het HESS (‘High Energy Stereoscopic System‘) in Namibië. Fermi kijkt daarbij naar gammastraling afkomstig van quasars tussen 5 en 10 miljard lichtjaar ver weg en met HESS kijkt men naar blazars enkele miljarden lichtjaren ver weg. Het resultaat van de metingen zie je in de afbeelding en met een precisie van ongeveer 20% is nu voor het eerst die diffuse kosmische mist gemeten – die waarnemingen van Fermi waren overigens al eerder gedaan. De lengte van de lijntjes geeft de onzekerheid aan. Meer info over de waarnemingen met HESS vindt je in dit wetenschappelijke artikel. Verwar die kosmische mist van fotonen overigens niet met de kosmische microgolf-achtergrondstraling. Dat zijn ook fotonen – hoezo verwarrend? – maar die zijn afkomstig van het moment 374.935 jaar na de oerknal toen de temperatuur door de expansie van het heelal zo ver gedaald was dat de fotonen zich loskoppelden van de atoomkernen en electronen, het moment van ‘het laatste oppervlak van de verstrooiing’. Bron: Science Daily.

Share

Speak Your Mind

*