De bijzondere kenmerken van de stofschijf rond J 1604 wijzen op het bestaan van een planeet of planeten in het gat in de stofschijf. Credit: NAOJ.
Japanse wetenschappers hebben voor het eerst een infraroodopname gemaakt van een gekromde “boog” van gas en stof, die zich uitstrekt over een “gat” in de planeetvormende schijf rond een jonge ster. De opname laat de dynamische omgeving zien waarin planeten geboren worden, en kan bovendien helpen om te bepalen op welke afstand van de moederster planeten kunnen ontstaan.Onderzoek in de laatste 20 jaar heeft bevestigd dat jonge sterren omringd worden door relatief dichte schijven van gas en stof (planeetvormende of “protoplanetaire” schijven), waaruit planeten ontstaan. Als een ster een paar miljoen jaar oud is, begint de planeetvorming in een zeer actieve fase te komen, waarbij pasgeboren planeten een deel van de schijf “schoonvegen”. Hierdoor ontstaat een “gat” in de schijf, waarbij een buitenring overblijft. Directe waarnemingen van structuren die uitwijzen dat inderdaad planeet vorming plaatsvindt in dergelijke gaten zijn nog niet verricht – tot nu toe dan.Waarnemingen met de Subaru=telescoop hebben namelijk uitgewezen dat het centrale gat in de stofschijf rond de jonge ster J 1604 niet zo leeg is als op het eerste gezicht lijkt. Deze ster heeft een vergelijkbare massa als de zon, en staat op een afstand van 470 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Schorpioen. Infraroodopnames van de stofschijf van ster hebben een aantal interessante dingen laten zien: een gat in de stofschijf waarin een boogvormige structuur van stofdeetjes is ontdekt, die zich uitstrekt van de buitenarm van de stofschijf tot diep in het gat. Het bestaan van deze boog suggereert dat zich minstens één planeet bevindt in het gat in de stofschijf, dat het materiaal naar zich toetrekt.
Artistieke weergave van de stofschijf rond J 1604. Credit: The Graduate University for Advanced Studies/NAOJ.
Bron: National Astronomy Observatory of Japan.
