28 maart 2024

“Oogverblindende” kosmische explosie waargenomen

GRB 130427A

Credits: NASA/Swift/Stefan Immler

Astronomen hebben een “schokkend heldere” gammaflits waargenomen. Bij de gammaflits (GRB 130427A) is gammastraling (een vorm van licht) waargenomen met een energie van minstens 94 miljard elektronvolt – dat is 35 miljard keer meer energie dan zichtbaar licht. Een absoluut record. Daarnaast hield de gammaflits zeer lang aan: niet alleen twee ruimtetelescopen (Swift en Fermi), maar zelfs een aantal grondtelescopen hebben de gammaflits kunnen waarnemen. De flits duurde in totaal bijna een halve dag – ook dat is een record.

Bij de gammaflits is niet alleen gammastraling waargenomen: overige observatoria hebben de uitbarsting ook in optisch licht, infrarood en radiogolflengten kunnen waarnemen. Aan de hand van deze gegevens hebben astronomen de afstand tot de gammaflits op 3,6 miljard lichtjaar bepaald, wat voor dit soort gebeurtenissen relatief dichtbij is.

GRB 130427A 2

Credits: NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration

Gammaflitsen zijn de helderste uitbarstingen in het universum. Astronomen vermoeden dat ze veroorzaakt worden door extreem zware sterren, die aan het einde van hun leven instorten tot een zwart gat. Naarmate de kern van de ster instort, wordt de rest van de ster weggeblazen in de vorm van een supernova. Vanuit het zwarte gat schieten twee straalstromen de ruimte in – als zo’n straalstroom precies op de aarde gericht staat, dan zien we een gammaflits.

Bij gammaflitsen van deze helderheid wordt een week later meestal een supernova waargenomen op de positie van de uitbarsting. Een netwerk van observatoria houden de positie van GRB 130427A nauwlettend in de gaten, om te zien of daadwerkelijk een supernova zal worden waargenomen.

Bron: NASA

Share

Speak Your Mind

*