Site pictogram Astroblogs

Het debunken van de Komeet ISON-conspiracies

Komeet ISON gezien door Hubble

Credit: ESA/NASA

Komeet ISON is onderweg. Moeten we dekking gaan zoeken? Als je sommige Niburisten zou geloven wel ja. Maar de werkelijkheid is anders: er is geen cover-up, we zijn volledig veilig.

In de film Deep Impact uit 1998 zit een scene waarin de president van de Verenigde Staten (gespeeld door Morgan Freeman) een verschrikkelijke waarheid onthult: dat de regering al meer dan een jaar weet dat een komeet op ramkoers ligt met de aarde. Natuurlijk zal dit resulteren in een sterk staaltje van Hollywood-CGI vernietiging.

Dit scenario is niet alleen dramatisch, maar ook extreem onwaarschijnlijk. Op ieder willekeurig moment is een heel peloton amateur-astronomen de hemel aan het afspeuren, waarbij vaak gebruik wordt gemaakt van telescopen waar menig sterrenwacht jaloers op is. Als de “Grote Vernietiger” onderweg zou zijn, zou dat niet lang een geheim blijven. Zelfs niet als je Morgan Freeman heet.

Natuurlijk kun je ook overdrijven. Het internet staat vol met ongefundeerde verhalen over de komende “Komeet van de Eeuw”, C/2012 S1 ISON. Veel van deze conspiracy theories doen denken aan de Niburu-onzin van vorig jaar. Weet NASA soms iets wat ze niet vertellen? Waarom zijn ze zo geïnteresseerd in deze komeet? Waarom zijn bepaalde plekken in Google Sky blacked out?Wat verbergen ze toch, man?

Komeet Lovejoy

Credit: NASA/Dan Burbank

Het is grappig hoe pseudowetenschap vooral op YouTube zijn grootste podium vindt. De videodienst staat vol met allerlei wazige theorieën over Komeet ISON. Zoek maar eens op “ISON” en je valt van de ene verbazing in de andere. Natuurlijk ga ik deze filmpjes niet op AstroBlogs plaatsen – zo’n podium verdienen ze niet.Hoe dan ook, inmiddels hebben we al verschillende vragen gekregen van verontruste bezoekers over het “gevaar” van deze komeet en dit zal alleen maar erger worden naarmate de komeet dichterbij komt. Maar wat houden deze conspiracy theories precies in? Ik zal de populairste even bespreken.Sommige mensen beweren dat Komeet ISON “begeleiders” heeft, die een spoor vormen achter de komeet. Hoewel kometen inderdaad uiteen kunnen vallen, zijn de “verdachte objecten” die zichtbaar zijn in de .gif-animaties die op internet circuleren duidelijk hotpixels in de camera.Een nog vreemdere claim is dat Komeet ISON “even helder als de zon” zou zijn. Zelfs als Komeet ISON zijn voorspelde maximale helderheid van magnitude -13 zal bereiken (even helder als de volle maan), dan zal dit gebeuren als de komeet slechts EEN hemelgraad van de zon verwijderd is. Aangezien onze zon straalt met een helderheid van -26,74 (oftewel, 158.000 keer zo helder) zal het lastig worden om de komeet overdag te zien.Andere mensen zijn bang dat de komeet (of deeltjes die afkomstig zijn van ISON) in botsing komt met de aarde. Komeet ISON zal onze planeet echter passeren op een veilige afstand van 0,426 AU, oftewel zo’n 63 miljoen kilometer. Wetenschappers hebben de omloopbaan van de komeet heel precies berekend en ISON zal niet in botsing komen met de aarde. Dus nee, Komeet ISON is geen Niburu – de tiende planeet die de aarde zou vernietigen. Ondanks het feit dat samenzweringsfanaten dit concept schijnbaar niet los kunnen laten.De puinstaart van de komeet is gemaakt van extreem fijne stofdeeltjes, die niet groter zijn dan een paar micron. Aangezien dit soort stofdeeltjes de aardatmosfeer binnendringen met een snelheid van 200.000 km/u, zijn ze allemaal opgebrand voordat ze het aardoppervlak bereiken. Dit zal spectaculaire meteorenregens opleveren, maar verder geen enkel gevaar vormen voor uw gezondheid.Hieronder een video van NASA over de mogelijke meteorenregens van ISON:https://www.youtube.com/watch?v=hFYSN_cwaZ0Andere mensen focussen op het verband tussen kometen en aardbevingen (en overige ellende).  Dit soort kometenhysterie is van alle tijden. Noem maar een willekeurige heldere komeet, en de gebeurtenis zal samenvallen met aardbevingen, ziektes en oorlogen. Wanneer zijn er immers geen aardbevingen, ziekten en oorlogen geweest in de geschiedenis van onze planeet? Bovendien: volgens het geologisch bureau van de VS vinden er dagelijks gemiddeld 2750 aardbevingen plaats, waarvan er 275 krachtig genoeg zijn om door mensen gevoeld te worden. Jaarlijks zijn slechts 100 aardbevingen krachtig genoeg om schade te veroorzaken. Het is trouwens wel erg gemakkelijk om kometen aan te wijzen als “oorzaak” van aardbevingen en andere historische gebeurtenissen. Zo werd tijdens de Normandische invasie van Engeland in 1066 een komeet gezien. Ook was een komeet zichtbaar tijdens de uitbraak van de pest in London in 1655. Er bestaat een website, Cometography, waarin een lijst wordt bijgehouden van kometen die zichtbaar zijn geweest tijdens (meestal negatieve) historische gebeurtenissen.De passage van de Komeet van Halley in 1910 veroorzaakte de grootste kometenhype van de 20ste eeuw. Ironisch genoeg was een paar maanden voor de passage van Halley ook een heldere komeet zichtbaar en het is deze komeet die de titel Grote Komeet van 1910 heeft gekregen. De meeste mensen hebben deze komeet zelfs verward met die van Halley! Overigens werd in 1910 voor het eerst cyanogeen aangetroffen in het spectrum van een komeet. Veel oplichters hebben toen bakken met geld verdient met de verkoop van “kometenpillen” en gasmaskers aan paniekerige klanten. Allemaal voor niets natuurlijk: in het dagelijks leven krijg je meer kankerverwekkende stoffen binnen dan ooit afkomstig zou kunnen zijn van een komeet. In 2011 was er een vergelijkbare hype rond Komeet Elenin, die echter plotseling uiteen viel zonder een show af te geven. En de aardbevingen die voorspeld waren door conspiracy theorists? Nou, het bewijs is onweerlegbaar: er gebeurde helemaal niets. Hetzelfde geldt voor Komeet ISON – ook die zal geen aardbevingen of rampen veroorzaken.

ISON omloopbaan

Credit: NASA

Kan zo’n kometenhysterie dan echt geen kwaad? Helaas heeft de geschiedenis uitgewezen dat massahysterie snel kan omslaan in wanhopige daden. Kijk maar naar de massale zelfmoord van aanhangers van de Heaven’s Gate-cultus in 1997. Deze zelfmoordacties werden deels ingegeven door het destijds populaire idee dat Komeet Hale-Bopp een ruimteschip zou zijn.Jaarlijks worden tientallen nieuwe kometen ontdekt. De meerderheid van deze vuile sneeuwballen in rare omloopbanen worden nooit helderder dan magnitude +10 en zijn dus van weinig belang voor amateur-waarnemers. Een paar keer per jaar kan een komeet een helderheid van +6 bereiken en dus zichtbaar zijn door een goede verrekijker.Als een komeet ontdekt wordt, door professionals of amateurs, dan is het zaak om deze vaak genoeg waar te nemen om de omloopbaan vast te stellen. Honderden (amateur-)sterrenkundigen werken dan samen om deze klus te klaren. Als er inderdaad een geheim bestaat over Komeet ISON, dan zal dat nooit door honderden astronomen stilgehouden kunnen worden. Nu volgen er wat feiten over Komeet C/2012 S1 ISON. De komeet is in september 2012 ontdekt door de Russische amateur-astronomen Vitali Nevski en Artyom Novichonok, terwijl zij waarnemingen verrichtten in het kader van het International Scientific Optical Network (ISON), vandaar de naam van de komeet. Op dat moment bevond de komeet zich voorbij Jupiter en was ongelooflijk lichtzwak. Zodra de baan van ISON werd berekend, bleek dat deze de zon zou passeren op slechts een miljoen kilometer afstand (op 28 november 2013).Komeet ISON behoort tot een speciale categorie van kometen, de zogenaamde zonnescheerders. Zodra de komeet z’n haarspeldbocht rond de zon zal uitvoeren, zal deze in een enorm tempo verdampen door de intense hitte van de zon. Mocht de komeet de gewelddadige passage overleven, dan zal deze enorm in helderheid toenemen en mogelijk tien keer helderder dan Venus worden. Lang zal de komeet dit niet volhouden: zodra de afstand tot de zon weer groter wordt, zal ISON langzaam vervagen. Komeet ISON zou dus voor een goede show kunnen zorgen, maar geloof niets van de hype.Kometen zijn berucht onvoorspelbaar als het om de geschatte helderheid gaat. Om een kometenjager te quoten: “Kometen zijn net katten – ze hebben een staart en doen wat ze willen”. Maar ze kunnen niet de wetten van de astromechanica verbreken.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten