Site pictogram Astroblogs

ESO viert 15 jaar Very Large Telescope

15 jaar VLT! Credit: ESO/P.D. Barthel/M. McCaughrean/M. Andersen/S. Gillessen et al./Y. Beletsky (LCO)/R. Chini/T. Preibisch

IC 2944

Credit: ESO

De Very Large Telescope (de meest geavanceerde optische telescoop ter wereld) bestaat 15 jaar! Om dit te vieren heeft men een foto gemaakt van het spectaculaire stervormingsgebied IC 2944.  Deze foto toont dichte opeenhopingen van stof die donker afsteken tegen een roze gloeiende gaswolk. De ondoorzichtige stofwolken lijken op druppels inkt die in een aardbeiencocktail drijven. Hun grillige vormen zijn ontstaan onder invloed van de straling van heldere jonge sterren in de omgeving.Met deze nieuwe opname wordt een belangrijk moment gevierd in het bestaan van de Very Large Telescope: vijftien jaar geleden, op 25 mei 1998, ving de eerste van zijn vier Unit Telescopes zijn eerste licht op. Sindsdien hebben de vier reuzentelescopen van het eerste uur gezelschap gekregen van vier kleine hulptelescopen die deel uitmaken van de VLT Interferometer (VLTI). De VLT is een van de krachtigste en meest productieve astronomische faciliteiten op aarde. In 2012 zijn op basis van gegevens van de VLT en de VLTI meer dan zeshonderd wetenschappelijke artikelen gepubliceerd. Interstellaire wolken van stof en gas zijn de kraamkamers waar nieuwe sterren worden geboren en groeien. De nieuwe foto toont een van deze wolken, IC 2944, die zich vertoont als een zacht gloeiende roze achtergrond. Deze opname is de scherpste die ooit vanaf de aarde van dit object is gemaakt. De wolk staat op een afstand van ongeveer 6500 lichtjaar in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus. Dit hemelgebied is rijk aan zulke nevels, die door astronomen nauwkeurig worden bestudeerd om meer te weten te komen over het stervormingsproces.Emissienevels zoals IC 2944 bestaan grotendeels uit waterstofgas dat, ten gevolge van de intense straling van de vele heldere pasgeboren sterren in de omgeving, een opvallende rozerode gloed vertoont. Tegen deze heldere achtergrond zijn vreemde donkere klonten van ondoorzichtig koud stof te zien: zogeheten Bok-globules. Deze zijn genoemd naar de Nederlandse astronoom Bart Bok – de eerste die hen in de jaren ’40 van de vorige eeuw als mogelijke stervormingsgebieden aanwees.

15 jaar VLT

Hiep hiep hoera voor de VLT! Credit: ESO/P.D. Barthel/M. McCaughrean/M. Andersen/S. Gillessen et al./Y. Beletsky (LCO)/R. Chini/T. Preibisch

Er zijn twee soorten Bok-globules: de ‘echte’ Bok-globules vormen nieuwe sterren, terwijl de zogenaamde Thackeray-globules dat niet doen.In een rustige omgeving kunnen de wat grotere Bok-globules door samentrekking in nieuwe sterren veranderen, maar de Thackeray-globules liggen onder het intense bombardement van ultraviolette straling van naburige hete jonge sterren. Hierdoor eroderen ze en vallen ze ook in stukken uiteen, ongeveer zoals klontjes boter die in een hete braadpan worden gegooid. Waarschijnlijk zullen deze globules verwoest zijn voordat ze tot sterren kunnen samentrekken. Bok-globules laten zich niet gemakkelijk onderzoeken. Omdat ze ondoorzichtig zijn voor zichtbaar licht kunnen astronomen maar moeilijk zien wat zich daarbinnen afspeelt. Om hun geheimen te onthullen, moeten andere middelen worden ingezet – waarnemingen in het infrarood of in het submillimetergebied van het spectrum bijvoorbeeld, waar de stofwolken, bij temperaturen van slechts enkele graden boven het absolute nulpunt, helder lijken. Zulk onderzoek heeft bevestigd dat er in de Thackeray-globules geen stervorming plaatsvindt.

Bron: European Southern Observatory.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten