29 maart 2024

Astronomen zien sterrenstelsel sterven

IC 3418 Virgo

Ultraviolet-opname van IC 3418 (de gele vlek onder het midden, met de blauwe klonters), met op de achtergrond een röntgenopname van de gehele Virgo-cluster. De grootte van IC 3418 is uiteraard overdreven om het geheel zichtbaar te maken. Credit: Jeffrey D.P. Kenney et al/Yale University

Astronomen hebben voor het eerst een sterrenstelsel ontdekt dat aan het sterven is. Het gaat om een helder en relatief dichtbij dwergstelsel, met een “staart” van heldere vuurballen. De ontdekking kan gebruikt worden om het ontstaan van te verklaren van een mysterieuze groep sterrenstelsels: de elliptische dwergen.

De betrokken onderzoekers vermoeden dat ze een kritische stap aanschouwen in de transformatie van een gasrijk onregelmatig dwergstelsel naar een gasarm elliptisch dwergstelsel. Voorheen bestonden er geen duidelijke voorbeelden van zo”n transformatie. Vandaar dat de ontdekking van groot belang kan zijn voor ons begrip van de evolutie van sterrenstelsels.

Het vormen van nieuwe sterren is de essentie van de vitaliteit van een sterrenstelsel – de meeste sterrenstelsels in het universum zijn dan ook actieve sterfabrieken. Veel andere stelsels zijn echter gestopt met het maken van nieuwe sterren – dit soort stelsels hebben al hun gas verloren en zijn feitelijk levenloos. Het stelsel uit het onderzoek, IC 3418, heeft zijn gas inmiddels verloren en is dus niet langer vruchtbaar.

Het dwergstelsel IC 3418 beweegt door de Virgo-cluster: een dichtbevolkte groep van duizenden sterrenstelsels, op relatief korte afstand van de omgeving van de Melkweg. Maar wat is zo bijzonder aan dit stelsel? Wel, we kunnen zien waar het gas gebleven is: het vormt een lange staart achter het stelsel zelf. In deze staart zijn “klonters” zichtbaar, waarin recente stervorming heeft plaatsgehad.

Wat is hier aan de hand? Simpel: Doordat het stelsel met hoge snelheid door het ijle gas in de cluster beweegt, wordt het interstellaire gas dat zich in het stelsel zelf bevindt naar buiten gedreven. Het stelsel wordt als het ware “schoongeveegd” als gevolg van de “tegendruk” van de Virgo-cluster. Als gevolg hiervan raakt het stelsel zijn gas kwijt en dus zijn mogelijkheid om nieuwe sterren te maken. Dit resulteert in het langzame sterven van IC 3418. Over zo”n honderd miljoen jaar zal IC 3418 niet langer herkenbaar zijn als een onregelmatig sterrenstelsel, maar een dichte bal van oude sterren vormen: een elliptisch dwergstelsel.

Bron: Yale University.

Share

Comments

  1. Anoniem zegt

    met de lange as in de bewegingsrichting, een soort zeppelin die het virgo-cluster doorkruist. ??
    al borend door virgo zullen de daar aanwezige gassen zich ook verdichten en tot nieuwe sterren leiden , ??
    zo ja, niet gek voor een oud lijk dan. !!

Speak Your Mind

*