28 maart 2024

Chandra en Spitzer zien veel meer zwarte gaten in jonge heelal dan tegenwoordig

HUDF

Credit: Karen Teramura, UHIfA

Onderzoek aan hetzelfde stukje hemel door de infraroodsatelliet Spitzer en de röntgensatelliet Chandra – beiden van de NASA – heeft laten zien dat in het vroege heelal veel meer zwarte gaten actief waren dan tegenwoordig. Beide satellieten keken naar licht dat geproduceerd werd door de sterren die pakweg 400 miljoen jaar na de oerknal voorkwamen, toen langzaam maar zeker een einde kwam aan de zogenaamde ‘donkere eeuwen’ van het heelal. Door de verre afstand kan men geen individuele objecten uit die tijd zien, maar het gecombineerde licht van alle sterren heeft wel twee vormen van achtergrondstraling opgeleverd, in het Engels de cosmic infrared background (CIB) en de cosmic X-ray background (CXB), bestudeerd door Spitzer resp. Chandra. In de afbeelding hierboven zie je CIB en CXB, samen met de nog bekendere achtergrond, de ‘cosmic microwave background‘ (CMB), die nog veel ouder is, daterend van 380.000 jaar na de oerknal.  Een team sterrenkundigen onder leiding van Guenther Hasinger (Universiteit van Hawaï in Honolulu) bestudeerde de gegevens van Spitzer en Chandra en ontdekte dat wel 20% van al het licht van de CIB geproduceerd moet zijn door zwarte gaten, d.w.z. door de snel ronddraaiende accretieschijven rondom zwarte gaten. Dat zagen ze doordat variaties in de lichtsterkte gelijktijdig optraden in de CIB én CXB. Die 20% is héél veel, want tegenwoordig dragen stellaire zwarte gaten honderd keer minder bij aan de gezamenlijk geproduceerde straling. Kennelijk waren zwarte gaten een veel vaker voorkomend fenomeen bij de eerste generatie van sterren dan tegenwoordig. Voor de liefhebbers: hier is het wetenschappelijke artikel over deze ontdekking. Bron: NASA.

Share

Comments

  1. Anoniem zegt

    zou eea te maken kunnen hebben met het feit dat het toenmalige universum (huidige opinie) kleiner was en daardoor alle aanwezige materie compact opeen zat en de lichtintensiteit ( lumen ) per LY3e gewoon groter is dan tegenwoordig.

  2. Zou best kunnen ja. Met name donkere materie schijnt in die vroege fase van het heelal een rol te hebben gspeeld. De eerste generatie sterren moet een slag groter zijn geweest dan nu.

Laat een antwoord achter aan Iwald Reactie annuleren

*