Credit: ESO/M. Kornmesser
De interferometer van de Very Large Telescope heeft de meest gedetailleerde waarnemingen verricht van het stof rondom het zwarte gat in het centrum van een actief sterrenstelsel. Verwacht werd dat het gloeiende stof een donutvormige ring zou vormen. In plaats daarvan blijkt dat veel van het stof zich boven en onder deze ring bevindt. Waarschijnlijk wordt dit stof weggeduwd door een koele wind afkomstig van het zwarte gat – een verrassing die de theorieën over de evolutie van supermassieve zwarte gaten onder druk zet.In de afgelopen twintig jaar hebben astronomen ontdekt dat bijna alle sterrenstelsels een enorm zwart gat in hun centrum hebben. Sommige van deze zwarte gaten groeien door materie uit hun omgeving aan te trekken, een proces waarbij de meest energierijke objecten in het heelal ontstaan: actieve galactische kernen (AGN’s). De centrale delen van deze heldere krachtpatsers zijn omringd door ‘donuts’ van kosmisch stof dat uit de omringende ruimte is opgeslokt, vergelijkbaar met de kleine draaikolk van water die ontstaat rond het afvoerputje van een gootsteen. Vermoed werd dat de sterke infrarode straling die AGN’s produceren grotendeels van deze donuts afkomstig is.
Maar nieuwe waarnemingen van het nabije actieve sterrenstelsel NGC 3783, met de Very Large Telescope Interferometer (VLTI), hebben een verrassing opgeleverd. Hoewel het hete stof – met temperaturen van 700 tot 1000 graden Celsius – inderdaad de verwachte ring vormt, zijn boven en onder de hoofdring enorme hoeveelheden koeler stof ontdekt.Het nu ontdekte stof vormt een koele ‘wind’ die van het zwarte gat af stroomt. Deze wind speelt ongetwijfeld een belangrijke rol in de gecompliceerde relatie tussen het zwarte gat en zijn omgeving. Het zwarte gat voedt zijn onverzadigbare honger met materiaal uit de nabije omtrek, maar de intense straling die hierbij ontstaat lijkt ook materiaal weg te blazen. Het is nog onduidelijk wat het nettoresultaat van deze twee processen is en wat dit betekent voor de groei en ontwikkeling van de superzware zwarte gaten in sterrenstelsels, maar het bestaan van een stoffige wind vormt een complicerende factor. Deze nieuwe waarnemingen kunnen leiden tot een aardverschuiving in het onderzoek van AGN’s. Ze vormen het directe bewijs dat stof door de intense straling wordt weggeduwd. Modellen van hoe het stof is verdeeld en hoe superzware zwarte gaten groeien en evolueren zullen voortaan rekening moeten houden met dit pas ontdekte effect. Bron: European Southern Observatory‘,
Speak Your Mind