Paul Bakker vertelt over de Speciale Relativiteitstheorie
Vorig jaar oktober was Henk Dorresteijn overgekomen naar sterrenkundevereniging Chr. Huygens in Papendrecht om de aldaar verzamelde leden te vertellen hoe het nou precies zat met de Speciale Relativiteitstheorie (SRT) van Albert Einstein uit 1905. Dat was geen geslaagde poging, want Dorresteijn startte direct met vergelijkingen en daar strandde hij uiteindelijk in, zelf ook vertwijfeld over de dingen die hij op de flipover had gekalkt. Paul Bakker deed gisteravond bij Huygens een poging de SRT opnieuw uit te leggen en daar slaagde hij veel beter in. Het blijft moeilijke materie – daar was iedereen het wel over eens, met name omdat je de moeilijk voor kunt stellen – maar we kregen wel een beter beeld van de werkelijke aard van de SRT. Twee dingen staan in feite centraal in Einstein’s theorie, die hij in 1905 – zijn annus jubilis – in z’n vrije tijd schreef, tezamen met nog drie andere artikelen, waarvan er eentje (over het foto-electrisch effect) een Nobelprijs waard was. Paul noemde zelf het inertiaalstelsel als uitgangspunt in de SRT, het coördinatenstelsel waarin voorwerpen, waar geen kracht op werkt, stilstaan of een eenparig rechtlijnige beweging maken. Maar zelf zou ik daar ook de Lorentzcontractie aan toe willen voegen, waar onze landgenoot Hendrik Antoon Lorentz in 1895 mee aan kwam zetten en dat inhoudt dat voorwerpen korter worden naarmate ze sneller gaan.
Via de Olsen Tweeling en een in lagen opgebouwde Photoshop-afbeelding legde Paul keurig uit hoe het komt dat de astronaut van de tweeling, die met 80% van de lichtsnelheid c naar een ster 3 lichtjaar ver weg gaat, minder snel oud wordt dan haar achtergebleven zus op aarde. Cruciaal in de tweelingparadox is volgens Paul daarbij het feit dat astronaut Olsen bij aankomst bij de ster direct terug keert en een nieuw inertiaalstelsel begint, na de inertiaalstelsels van de aarde en de heengaande raket dat van de terugkerende raket. Door dat derde stelsel ontstaat een symmetriebreuk en dat is de oorzaak ervan dat de astronaut-Olsen na de reis jonger is dan aarde-Olsen. Ik zal daar in een nader blogje nog wel eens op terug komen, want ik zit nog steeds met een probleem hierbij – hahaha… Ik krijg straks een hele sloot visite over de vloer, barbecuefeestje in aantocht voor dochter Eline die zowel 16 is geworden als geslaagd voor haar voortgezet onderwijs, dus nu eerst even andere dingen doen.
