29 maart 2024

Mysterieuze radioflitsen mogelijk afkomstig van blitzars, ineenstortende zware neutronensterren

Impressie van een blitzar

Impressie van een blitzar. Credit: NASA

Al jaren worden met radiotelescopen verspreid over de hele wereld mysterieuze flitsen in het radiogedeelte van het electromagnetisch spectrum waargenomen, flitsen die eventjes te zien zijn en daarna niet meer. De Nederlandse sterrenkundige Heino Falcke (Radboud Universiteit, Nijmegen) – twee jaar terug ontvanger van de Spinozapremie – en z’n Italiaanse collega Luciano Rezzolla (Max Planck Institute for Gravitational Physics in Potsdam) denken dat de flitsen een soort van afscheidsgroet zijn van zeer ver verwijderde ‘supramassieve’ neutronensterren die in een gravitationele collaps zitten, ineenstortend tot een zwart gat. Neutronensterren zijn de compacte overblijfselen van zware sterren, maximaal twee keer de massa van de zon, gepropt in een bol van pakweg 20 km diameter, snel roterend om z’n as. Theoretisch zou die massa overschreden kunnen worden, zonder direct ineen te storten tot een zwart gat, als de neutronenster nog sneller gaat ronddraaien. Z’n levensduur zou dan met miljoenen jaren kunnen worden verlengd.

In rood de locatie aan de hemel van vier radioflitsen, mogelijk van blitzars (credit: Max Planck)

In rood de locatie aan de hemel van vier radioflitsen, mogelijk van blitzars (credit: Max Planck/C. Ng/MPIfR))

In die zombie-toestand zorgt het rondzwiepende magnetische veld van de neutronenster er voor dat de gehele omgeving wordt schoongeveegd van gas en stof. Op een gegeven moment vertraagd de rotatie toch en kan de neutronenster de zwaartekracht niet meer tegenhouden, waarna toch de ultieme gravitationele collaps tot een zwart gat volgt. Normaal krijg je dan een enorme flits in optisch en gammalicht en praten we over een gammaflitser. Maar vanwege de schoongeveegde omgeving ontstaat een radioflits. Falcko en Rezzolla spreken van een zogenaamde blitzar, van het duitse woord blitz (flits). Hier is het wetenschappelijke artikel van het tweetal, dat ingediend is voor publicatie in het vakblad Astronomy & Astrophysics. Bron: Radboud Universiteit + New Scientist.

Share

Comments

  1. Olaf van Kooten zegt

    Kijk, weer een nieuw woord (Blitzar) erbij geleerd 🙂

Speak Your Mind

*