Voor het eerst B-mode polarisatie gemeten in kosmische achtergrondstraling

[Update 24 juli 2013] Op basis van reacties kom ik tot de conclusie dat de in de blog gestelde detectie van primordiale gravitatiegolven niet juist is. Er is een B-mode polarisatie gemeten, maar deze wordt veroorzaakt door gravitatielenzen, door de invloed van materie op de CMB-achtergrond. Zie ook mijn reactie onderaan.

Wat met de Europese Planck satelliet tot nu toe nog niet gelukt is, dat is wel gelukt met de South Polar Telescope (SPT): deze is er in geslaagd om in de kosmische microgolf-achtergrondstraling (op z’n Engels afgekort tot CMB), de straling die een restant is van de hete oerknal waarmee 13,82 miljard jaar geleden het heelal ontstond, zogenaamde ‘B-mode polarisatie’ waar te nemen. Een internationaal team onder leiding van D. Hanson (McGill University, Montreal, Canada) keek met de polarization-sensitive receiver on the South Pole Telescope (SPTpol) naar de CMB en kon met een betrouwbaarheid van 7,7? B-mode polarisatie zien, op de afbeelding hierboven rechts te zien. Links is de E-mode polarisatie te zien, welke al veel langer gedetecteerd is.

Verschil tussen de twee soorten polarisatie is dat die E-mode variant dateert van minstens 380.000 jaar na de oerknal, toen door de uitdijing het heelal zo ver was afgekoeld dat elektronen samen met protonen neutraal waterstof ging vormen en fotonen vrijelijk konden reizen, zo de CMB vormend. De B-mode polarisatie daarentegen is veel ouder, want hij dateert van momenten letterlijk kort na de oerknal, toen het heelal zich nog in de fase van inflatie bevond en hij is een gevolg van de zogenaamde ‘primordiale gravitatiegolven’. Feitelijk zien we dus in dat plaatje rechts voor het allereerst de kosmische vingerafdrukken van die allereerste fase van het heelal! Anders gezegd: nooit eerder hebben we zo diep het heelal in kunnen kijken. De gegevens van de Planck satelliet worden overigens nog steeds geanalyseerd en volgend jaar wil men de definitieve wetenschappelijke resultaten publiceren. Verschil tussen Planck en de SPT is dat de eerste de gehele hemel heeft gescand, terwijl de laatste maar een klein stukje heeft bekeken, maar dan in hele grote resolutie. Hier het wetenschappelijke artikel van Hanson et al.  Bron: Francis (th)E Mule.