29 maart 2024

Veni-beurs voor astronoom Vibor Jelic

Vibor Jelic bestudeert het tijdperk van de reïonisatie

Vibor Jelic bestudeert het tijdperk van de reïonisatie. Credit: ASTRON/LOFAR.

Astronoom Vibor Jelic (Kapteyn Instituut, RuG/ ASTRON) kan de komende drie jaar zijn wetenschappelijke ideeën uitwerken dankzij een Veni-beurs van 250.000 euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Met deze subsidie zal Jelic de ingewikkelde radiogolven in onze Melkweg, die ons het zicht ontnemen op de eerste sterren en het vroege universum, onderzoeken. Dit werk zal ook een grote rol spelen in het succes van het LOFAR-project dat een cruciaal tijdperk in de geschiedenis van het heelal onderzoekt: het tijdperk van de kosmische re-ïonisatie. Dit is de periode waarin het neutrale gas in het heelal geheel geïoniseerd werd door de eerste sterren en melkwegstelsels. Astronomen onderzoeken dit tijdperk met de vooraanstaande LOFAR-telescoop, ontworpen en gebouwd door ASTRON. Het project wordt geleid door wetenschappers van het Kapteyn Instituut en ASTRON. Met LOFAR willen wetenschappers de kosmische radiogolven meten die miljarden jaren geleden zijn uitgezonden, in de tijd dat de eerste sterren zich vormden. Deze periode, ook wel de ‘Epoch of Reionization’ (EoR) genoemd, is de sleutel naar de structuurvorming en evolutie van het universum zoals we het nu kennen, en vertegenwoordigt tegelijkertijd het ontbrekende stukje van de puzzel van onze huidige kennis over het heelal.

Vibor Jelic on a journey through the Universe . . .

Vibor Jelic on a journey through the Universe. Credit: Kapteyn Instituut, RUG/ ASTRON

Echter, de zwakke kosmische straling die miljarden jaren geleden is uitgezonden, wordt overschaduwd door radiogolven in onze Melkweg en bronnen buiten de Melkweg. Deze signalen moeten eerst weggehaald worden uit de zee van data die de LOFAR-telescoop ontvangt, zodat sterrenkundigen de kosmische golven van miljarden jaren geleden kunnen waarnemen en dit tijdperk beter kunnen begrijpen. Jelic zal de innovatieve technologie en mogelijkheden van de LOFAR radiotelescoop gebruiken en een eerste gedetailleerd onderzoek uitvoeren van de radiogolven in en buiten de Melkweg onder 250 MHz. Hij zal hierbij de nadruk leggen op de (astro)fysica van deze radiogolven, bijvoorbeeld de vreemde gepolariseerde structuren van onze Melkweg en de eigenschappen van haar magnetisch veld. Dit is niet alleen op zichzelf een interessant onderzoek, Jelic zal de verworven kennis ook gebruiken om nieuwe technieken te ontwikkelen om deze radiogolven weg te halen, en zo de kansen voor LOFAR te vergroten om als eerste telescoop de allereerste sterren en sterrenstelsels te onderzoeken. Bron: Astron.

Share

Speak Your Mind

*