29 maart 2024

Een verwrongen schoonheid in de kosmische diepte

971901_431934173577420_242247959_n

Wil je deze foto in een hogere resolutie downloaden? Dat kan hier! Credit & Copyright: Martin Pugh (Heaven’s Mirror Observatory)

Toen ik de Astronomy Picture of the Day vandaag bezocht, viel ik een beetje stil. Ik heb heel wat mooie foto’s gezien, maar deze prachtige opname van NGC 3718 heeft m’n dag weer goedgemaakt. Aangezien het toch een beetje komkommertijd is, heb ik maar een blogje geschreven over dit kosmische wonder.

Ben je op zoek naar een nieuwe bureaublad achtergrond voor je PC? Zoek niet verder zou ik zeggen. Bovenstaand stelsel is, zoals gezegd, NGC 3718 – een verstoord en bijzonder fotogeniek spiraalstelsel. Je ziet de gelige kern van oudere sterren, uitgestrekte filamenten en tentakels van jonge, blauwe sterren, plus nog een prominente stofband in het midden.

Maar als dit een spiraalstelsel is, waar zijn dan de karakteristieke spiraalarmen? Nou, die zijn verstoord, oftewel uit elkaar gerukt, door de zwaartekracht van een ander (passerend) sterrenstelsel (naar alle waarschijnlijkheid het stelsel ernaast, NGC 3729). Dit soort uitgerukte slierten van sterren en gas worden getijdenarmen genoemd en, inderdaad, getijdenkrachten zijn hier verantwoordelijk voor. Maar dan wel getijdenkrachten op kosmische schaal!

Maar waar kijk je nu eigenlijk naar? Wel, dit is dus geen nevel zoals bijvoorbeeld de Orionnevel. Hoewel normale nevels heel mooi zijn, staan deze op relatief korte afstand van de aarde, BINNEN onze Melkweg dus. Ook zijn ze relatief gezien niet erg groot – de Orionnevel meet bijvoorbeeld zo’n 25 lichtjaar.

Dit is echter geen nevel, maar een compleet sterrenstelsel! Je kijkt dus naar een broertje of zusje van onze Melkweg. Binnen het stelsel zoals je ‘m op de foto ziet, bevinden zich honderden miljarden sterren en talloze nevels en planeten. Dat zit allemaal IN dat lichtvlekje! Nevels in de Melkweg zijn max. enkele tientallen lichtjaren groot. NGC 3718 is echter zo’n tachtig DUIZEND lichtjaar groot!

Waarom lijkt zo’n sterrenstelsel dan even groot als een nevel in de Melkweg? Nou, omdat sterrenstelsels enorm veel verder weg staan!

Achtergrond-informatie:

Het verstoorde spiraalstelsel NGC 3718 staat op een afstand van 42 miljoen lichtjaar, in de richting van het sterrenbeeld Grote Beer. Het stelsel is oorspronkelijk in 1797 ontdekt door de beroemde sterrenkundige Sir William Herschel. Later zou dit object een onderdeel gaan vormen van het werk van een zekere Halton Arp. Gedurende 28 jaar heeft deze meneer Arp vele merkwaardige en misvormde sterrenstelsels waargenomen, die later terecht zijn gekomen in zijn beroemde Catalogue of Peculiar Galaxies (Catalogus van Merkwaardige Sterrenstelsels).

NGC 3718 bevat een Active Galactic Nucleus (AGN), oftewel een actieve kern. Het stelsel is, om precies te zijn, een zogenaamd Seyfert-stelsel van het type 1.9. Deze activiteit wordt aangedreven door het centrale supermassieve zwarte gat, dat in een hoog tempo materiaal aan het verslinden is. Dergelijk gedrag komt vaak voor bij sterrenstelsels die interacties ondergaan met een soortgenoot.

Bronnen: APOD, Wikipedia, Universe Today

Share

Comments

  1. zoals door mij beschouwd zou het een dubbelganger van NGC-1365 kunnen zijn.
    aan ons voorgesteld als keuzeonderwerp voor “cover image” van astronomy and geophysics.
    en laat dát nu juist de foto zijn die mijn voorkeur had en stem kreeg (*_*)

  2. gelet op de foto-technisch betrekkelijke nabijheid van de stelsels, vraag ik mij af waarom,
    het naastgelegen stelsel kennelijk ongeschonden uit de passage is gekomen,
    (immers , een foto bij anderszijds zou het bronartikel vast wel hebben aangetoond),
    zelf tot ruim 1000% vergrotend zag ik niets bijzonders.
    is het niet gewoon toevallig “verkeerde tijd , verkeerde plaats”. ??

    de bovenliggende “fragmenten” links van het op zijn kant staande stelsel-tje lijken wel sterk verstoord.

    • Olaf van Kooten zegt

      Als je goed kijkt, zie je dat het nabijgelegen stelsel ook de invloed van de passage vertoont. De stervorming (fel blauw) vormt namelijk een ring i.p.v. een spiraalpatroon.

Laat een antwoord achter aan joppie Reactie annuleren

*