28 maart 2024

Planetoïde (12631) Mariekebaan gefotografeerd

Naar aanleiding van de bekendmaking van de benaming van Planetoïde (12631) naar Marieke Baan, had Arie Nouwen mij gevraagd of ik geïnteresseerd was om deze planetoïde te fotograferen. Ik had onlangs het Transneptunisch object Haumea (17,3mag) gefotografeerd, en aangezien de helderheid van (12631) Mariekebaan in dezelfde categorie lag wilde ik het wel eens proberen. Een korte controle in Stellarium waar ik in de Zonnestelsel-editor de planetoïde Mariekebaan importeerde, gaf mij aan dat de planetoïde zich ergens bevond tussen de sterrenbeelden Slang en Weegschaal (zie afbeelding hieronder).

Zichtbaarheid van planetoïde Mariekebaan op 1 augustus rond 23.00 uur

Zichtbaarheid van planetoïde Mariekebaan op 1 augustus rond 23.00 uur

Met een altitude van ongeveer 27 graden – ook nog dalend – bij zonsondergang was er met een geschatte magnitude van 17,5 weinig marge en tijd om deze planetoïde op de gevoelige plaat te krijgen, maar met mijn Atik 314L+ camera kon het mogelijk nog wel lukken. Dus toen donderdagavond de zonsondergang met een heldere hemel inzette, wist ik dat het moment gekomen was.Omdat de beste opnames van de planetoïde in het begin van de avond was begon ik al bij het begin van de zonsondergang met het opzetten van mijn NEQ6 montering. Om extra marge te hebben boven de in het zuidwesten liggende dennen had ik de poten wat uitgeschoven. De polaire uitrichting verliep zonder problemen. De collimatie liep echter niet perfect omdat mijn Skywatcher lasercollimator (zie afbeelding hieronder) niet perfect gecentreerd staat, maar door met de collimator rond te draaien in de focuseerinrichting kan ik een beschrijvende cirkel op de hoofdspiegel projecteren en hierlangs min of meer de zijspiegel juist stellen, alleen is het wel moeilijk de hoofdspiegel in te stellen met een schuingerichte laserbundel. Dan maar eventjes de laserbundel van collimator manueel in het centrum van de hoofdspiegel houden en gekeken of de weerkaatste laserbundel in het centrum van de collimator aankomt. Goed genoeg, ik heb te weinig tijd voor een uitgebreide collimatie.skywatcherNa uitlijning op de ster Arcturus (α Boötes) kwam het moment waarop ik mijn Atik 314L+ camera met een IDAS LP2 filter op de focuseerinrichting bracht. Met Artemis Capture bekeek ik de diffractiespieken van mijn reflector, en terwijl ik focuste zag ik dat ik problemen had om de diffractielijnen van de verticale en de horizontale ‘spidervanen’ op exact hetzelfde punt over elkaar te brengen. Vreemd, ik dacht toch dat ik geen astigmatisme had in mijn spiegel…? Ik heb toen nog eens geprobeerd op de sterren zelf te focussen, omdat het resultaat toch ietwat mager was en het voor mij niet helemaal duidelijk was of het nu aan de collimatie of de belabberde kwaliteit van mijn focusseerinrichting lag, of misschien gewoon omdat de hemel veel meer seeing laag aan de hemel heeft. Veel tijd om dit te controleren had ik echter niet meer, want ik moest met de opnames beginnen.Richten met de GOTO gebeurde langs de seriële poort via de computer in Stellarium rechtstreeks op de zojuist geïmporteerde planetoïde en dat was geen enkel probleem. Al snel vond ik 2 sterren die vlak bij de planetoïde lagen en keek ik naar de magnitudes: 13,6 en 16,45 en ik kon ze alle twee met de CCD detecteren. Met (12631) Mariekebaan op magnitude 17,5 kon dit geen probleem zijn als ik maar genoeg CCD opnames stapelde…

Schermafbeelding 2013-08-03 om 00.47.58De planetoïde (12631) Mariekebaan in Stellarium

Het volgende uur had ik een 75-tal opnames gemaakt van 30 seconden. Ik had besloten om de gidstelescoop niet te gebruiken om tijd te besparen en na verloop van tijd zag ik langzaam ‘drift’ verschijnen. Het was aanvaardbaar, echter ik zag wel dat de sterren verlengd waren in de Noordwest-Zuidoost richting. Wat zou hiervan de oorzaak kunnen zijn? Het lag niet aan de periodieke fout in de montering, want dan zouden de sterren verticaal Oost-West verlengd zijn. Na wat wikken en wegen besloot ik dat dit wellicht aan een combinatie van collimatiefout en drift lag. Tijdens de opnames probeerde ik een glimp op te vangen van de planetoïde. Slechts enkele keren lukte dit, wat is deze planetoïde moeilijk te zien zeg en dit waren al opnames van een halve minuut! Ik stond even stil bij het feit dat deze planetoïde al decennia eerder gefotografeerd werd op film ( Volkskrant: “Planetoïde 3051 T-1 werd in 1971 ontdekt door de Nederlandse astronomen Kees van Houten en Ingrid van Houten-Groeneveld.” ), wat een huzarenstukje moet dit wel niet geweest zijn, niet enkel de montering uitlijnen, de juiste positie in het donker terugvinden (want buiten een paar sterren is er met het blote oog door de telescoop helemaal niets te zien tijdens het richten!), en dan focussen (dit gebeurde op film, dus je kon geen testopnames maken!) en dan nog een belichting instellen, ik stel me de vraag alleen al hoe de lichtzwakke planetoïde op film uit de zee van lichtvervuiling kon gehaald worden…

KnipselEen enkele opname van 30 seconden

Na uitlijning en stapeling in DeepSkyStacker (inclusief darkframes) heb ik na histogram-stretching uiteindelijk dit resultaat bekomen. Met vertwijfeling begon ik dit resultaat te vergelijken met dezelfde locatie op de WorldWideTelescope site. Zou ik de verkeerde locatie gefotografeerd hebben? Ik zag geen duidelijk afgetekende lijn. Na controle begon mijn vermoeden uit te gaan dat de planetoïde in helderheid varieerde en daardoor ogenschijnlijk als een dubbele ster afgebeeld stond. (Op de foto hieronder aangeduid met de rode lijntjes)

stapelEen stapel van 75 opnames van 30 seconden

Om dit te controleren besloot ik de opnames in 2 gescheiden batches te stapelen en te vergelijken, en warempel ja, dit was de planetoïde die zich verplaatst had. Hieronder is de planetoïde zichtbaar op 2 verschillende opnames, een van 23h09 tot 23h27 en een van 23h28 tot 23h49:

9416671509_8431d04f12_bDe beweging van planetoïde (12631) Mariekebaan

Dus dit is het resultaat: een geslaagde opname van planetoïde (12631) Mariekebaan. Naar de magnitude gezien moet deze planetoïde in helderheid toch boven de 18de magnitude liggen, omdat er toch verschillende andere sterren die niet in Stellarium voorkomen helderder zijn op de foto dan de planetoïde. Op het vlak van helderheidsverandering ben ik er niet uit wat hiervan de oorzaak zou kunnen zijn, het viel mij wel op dat de eerste opname de planetoïde geen lijnvorming vertoonde en op de 2de opname wel. Voor een object op ongeveer 20-25 graden boven de horizon was deze planetoïde van de 18de magnitude inderdaad kantje boord. Zonder CDD camera en het goede weer zou deze opname wellicht nooit gelukt zijn.

Share

Comments

  1. Jurgen, gefeliciteerd met dit fantastische resultaat. Even over de door jou waargenomen helderheidsvariatie van planetoïde (12631) Mariekebaan: zou dat iets te maken kunnen hebben met de rotatie ervan? Zou ‘ie een donkere en een lichte kant kunnen hebben?

  2. Jurgen Kobierczynki zegt

    Bwoa, ik vind het werk van André van der Hoeven indrukwekkender. Als ik zijn Cygnus Wall moet vergelijken met het mijne, dan vraag ik mij af hoe ik al die voor elke kanaal het beeld flat ga krijgen, dus ik blijf voorlopig in zwart-wit H-alpha zitten. Er zit trouwens een vette dust-donut in mijn foto.
    Ik weet niet of de verandering van de helderheid op een dergelijke korte termijn plaatsgrijpt. Ik zal de foto’s eens individueel bestuderen.

  3. Olaf van Kooten zegt

    Wat mij betreft mogen we bij AstroBlogs blij zijn dat we twee van die getalenteerde astrofotografen in ons midden hebben! Goed geschreven ook Jurgen, opmaak is ook prima, jij bent een aanwinst hoor 🙂

  4. Ik ben al de hele dag bezig om Jurgen ook aan de lijst van auteurs toe te voegen, in het menu bovenaan de pagina. Maar door de één of andere oorzaak is dat tot op heden nog niet gelukt. Jurgen, het gaat wel lukken hoor. 🙂

  5. Olaf van Kooten zegt

    Als je ‘m wist en daarna handmatig weer aanmaakt (dat kan als het goed is als admin) dan kun je direct z’n rechten goed instellen en dan zou het opgelost moeten zijn 🙂 – dan zijn alleen wel z’n eerdere berichten niet meer zichtbaar als je op z’n naam klikt. Wel blijven z’n artikelen gewoon zichtbaar op de frontpage en in het archief.

    • Nee, het is niet een kwestie van Jurgen z’n rechten, het is een beperking die door de server wordt ingesteld aan de grootte van het menu en waar ik nu tegenaan loop. Op deze site wordt dat uitgelegd: http://sevenspark.com/wordpress/menu-item-limit \
      Oplossingen zijn er ook, maar daar heb ik de provider voor nodig – Antagonist dus – en die heb ik er al over gemaild. Maandag zal er wel geantwoord worden en dan hoop ik dat het is opgelost.

Speak Your Mind

*