28 maart 2024

Zesvoudige zwaartekrachtslens van quasar ontdekt

quasar

Credit: Håkon Dahle, Nordiske Optiske Teleskop

Een groep natuurkundestudenten van het Deense Niels Bohr Instituut heeft een quasar ontdekt, 11 miljard lichtjaar van de aarde verwijderd, waarvan het licht door een tussen de quasar en de aarde gelegen cluster van sterrenstelsels maar liefst zes keer is verbogen. Die verbuiging heet een zwaartekrachtslens en is bijna honderd jaar geleden al door Albert Einstein voorspeld. Door het effect wordt het ene beeld van het verst verwijderde object meerdere keren verbogen en ontstaan extra beelden, meestal twee, drie of vier beelden. Maar nu hebben de vier studenten Anders Nielsen, Mikkel Kristensen, Mikkel Lindholmer en Thejs Brinckmann eentje ontdekt die zes keer is afgebeeld – op de afbeelding hierboven te zien als de objecten A, B, C, D, WD en Arc, G1 t/m G3 zijn delen van de cluster van sterrenstelsels op de voorgrond, genaamd SDSS J2222+2745. De studenten hebben de quasar bestudeerd met behulp van de 2,56 m Nordic Optical Telescope (NOT) op het eiland La Palma. Door het licht van drie van de beelden tot spectra uiteen te rafelen, konden ze vaststellen dat ze één en dezelfde quasar lieten zien. Vervolgonderzoek door de Noorse sterrenkundige Hakon Dahle heeft uitgewezen dat ook de andere drie beelden bij deze quasar horen. Hieronder een afbeelding waarop je ziet hoe zo’n zwaartekrachtslens ontstaat.

Gravitational-lens

Credit: NASA, ESA & L. Calçada

Bron: Niels Bohr Instituut. [Update 8 augustus 20.20 uur] Naar aanleiding van een vraag van lezer Gert ben ik even in het wetenschappelijke artikel gedoken van de Denen. Gert wilde weten waar die afwijkende benamingen Arc en WD vandaan komen. Het blijkt dat zij niets te maken hebben met de gravitatielenzen! E en F zie je wel in de foto hieronder, die ik uit het artikel heb gehaald.

quasar

Share

Comments

  1. Waarom hebben de vijfde en zesde afbeelding afwijkende namen (WD en Arc)?

    Het artikel was tamelijk onleesbaar door een komma in plaats van een punt achter “WD en Arc”

  2. Ja, er stond geen punt maar een komma, omdat ik daarna nog verwees naar G1 t/m G3. Voor wat de benamingen Arc en WD betreft: zie de update van het artikel. Bedankt voor je vraag, Gert!

Speak Your Mind

*