28 maart 2024

Tien leuke feitjes over de Perseïden

Perseid 0

Morgennacht is het zo ver: het hoogtepunt van de Perseïden is dan eindelijk aangebroken! Als het helder is (en dat is in ons kikkerlandje altijd maar de vraag) dan kunnen zo’n honderd vallende sterren per uur (!) verwacht worden. De Perseïden zijn fragmenten van de komeet Swift-Tuttle en worden algemeen beschouwd als de meest spectaculaire meteorenregen van het jaar. Hier zijn tien toffe feiten over de Perseïden waarmee je vrienden en familie kunt imponeren!

Perseid 1

Credit: ESO/S. Guisard

10. Perseïden zijn geen trage slakken
De meteoroïden van de Perseïden zijn snel. Ze dringen met een snelheid van 60 kilometer per seconde de dampkring binnen. De meeste zijn zo groot als zandkorrels, sommige zijn zo groot als erwten of knikkers. Vrijwel geen één zal de grond raken – mocht dat wel gebeuren, dan wordt het een meteoriet genoemd (klik hier voor meer info over deze begrippen).

Perseid 2

Credits: Tamas Ladanyi (www.astrophoto.hu)

9. Grootste object
Het moederobject van de Perseïden, de komeet Swift-Tuttle, is het grootste object dat geregeld langs de aarde vliegt. De kern van de komeet is zo’n 10 kilometer groot, vergelijkbaar met het object waardoor de dinosauriërs zijn uitgeroeid.

Perseid 3 swift-tuttle

Credit: Mike Solontoi/University of Washington

8. Bijna-botsing in de toekomst?
In de jaren ’90 heeft de sterrenkundige Brian Marsden berekent dat de komeet Swift-Tuttle mogelijk met de aarde in botsing kan komen. Latere waarnemingen hebben dit gelukkig uitgesloten. Het is wel zeker dat de aarde en de komeet elkaar bijna zullen raken. In het jaar 3044 zal de komeet onze thuisplaneet op 1 miljoen kilometer passeren. Dat lijkt veel, maar het is maar drie keer verder dan de afstand tot de maan. Wat een prachtig schouwspel zal dit worden!

Perseid 4

Credit: NASA/MSFC/D. Moser, NASA’s Meteoroid Environment Office

7. Hete lucht
Als een deeltje van de Perseïden de dampkring binnendringt, zal de lucht voor zich uit worden samengedrukt en verhit. De meteoor zal dan ook verhit worden tot een temperatuur van zo’n 1500 graden Celsius. Als gevolg van deze hitte zal het binnenvallende deeltje gaan verdampen, waardoor een zogenaamde vallende ster gevormd wordt. De meeste worden zichtbaar op een hoogte van 100 kilometer. Sommige grotere meteoren ontploffen, waarbij een vuurbal gevormd wordt. Soms kan deze explosie aan de grond gehoord worden!

Perseid 5

Credit: Alex Tudorica/Argelander Institute for Astronomy

6. Niet de enige
Komeet Swift-Tuttle is bepaald niet de enige van z’n soort. De meeste kometen zijn afkomstig uit de Oortwolk, dat zich tot bijna halverwege de volgende ster uitstrekt. De meeste kometen komen nooit in het binnen-zonnestelsel terecht en zullen nooit zichtbaar worden. Sommige zijn echter het zonnestelsel binnen geslingerd, mogelijk als gevolg van de zwaartekracht van een passerende ster.

Oort Cloud

Credit: Southwest Research Institute

5. Vele stromen
De meteoroïden van de Perseïden bevinden zich op een onderlinge afstand van zo’n 100 tot 200 kilometer, zelfs in het dichtste deel van het puinspoor dat is achtergelaten door Swift-Tuttle. Deze rivier van puin bestaat eigenlijk uit vele stromen – iedere stroom is achtergelaten door een andere passage van de komeet gedurende z’n 130-jarige omloopbaan rond de zon. Dit materiaal zweeft door de ruimte en volgt met name het spoor van de komeet rond de zon. Het materiaal wordt na verloop van tijd echter ook verder uitgespreid.

Perseid 7

Credit: WallyPacholka/AstroPics.com

4. Voor zonsopkomst
Naarmate de aarde rond z’n draait, zal de zijde dat in de richting staat van de omloopbaan rond de zon het meeste materiaal “opvegen”. Dit deel van de hemel bevindt zich bij zonsopkomst recht boven je hoofd. Vandaar dat Perseïden (en andere meteorenregens) het beste zichtbaar zijn in de uren vóór zonsopkomst.

Perseid 8

(c) Yuichi Takasaka/blue-moon.ca

3. De vorige keer
Komeet Swift-Tuttle is voor het laatst gezien in 1992, toen het voor een aardige show gezorgd heeft. De keer dáárvoor was in het jaar dat de planeet werd ontdekt door de Amerikaanse astronomen Lewis Swift en Horace Tuttle: 1862. Abraham Lincoln was toen nog president van de Verenigde Staten.

Perseid 9 met onweersbui

Credit Robert Arn (www.astroarn.com)

2. Langdurige metgezel
De omloopbaan van Swift-Tuttle is met terugwerkende kracht berekend voor de laatste 2000 jaar. Het blijkt dat (vermoedelijk) dezelfde komeet in het jaar 188 is gezien, evenals in het jaar 69 voor Christus.

Perseid 10

Credit: Marco Verstraaten

1. De volgende keer
De komeet Swift-Tuttle wordt pas weer terugverwacht in het jaar 2126 en astronomen vermoeden dat het een prachtige show zal worden. Helaas gaan wij dat niet meer meemaken. Als de historische berekeningen juist zijn, dan zal de terugkeer van de komeet in het jaar 2126 het derde millennium zijn waarin het door mensen is waargenomen. Bron: SPACE.com.

Share

Comments

  1. Leuke blog! Morgennnacht ga ik met collega-Astroblogger Jan Brandt ook Perseïden waarnemen in de Dordtse Biesbosch en ik hoop er inderdaad honder per uur te mogen aanschouwen. 😀 Eh… nog even over de grootte van de kern van de komeet Swift-Tuttle: op deze Wikipedia-pagina staat dat deze 26 km in doorsnede is, hierboven staat 10 km. Geen idee wat de juiste omvang is.

    • Olaf van Kooten zegt

      Succes mannen! Ik ga ook wel even kijken denk ik, maar ik ben niet zo’n waarnemer. Maar ach ik heb ook ADD/PDD-NOS (hele mond vol) dus ik raak nogal snel verveeld 😛 – Space.com zegt 6 miles. Ik heb ook geen idee wat de juiste is 😉

    • Olaf van Kooten zegt

      Nou dat moet een tegenvaller zijn. 🙁 wolken, wolken, wolken…

  2. Olaf, dank je! Mochten we nog wat meteorieten vangen van die Perseïden, dan krijg je er eentje van me. 🙂

  3. Gisteravond ook al…solo….een waarneempoging gewaagd….
    die op een volledige astronomisch-meteorologisch teleurstelling uit is gelopen..grrrrrrr!!.

    Dacht dat ik dat soort gezeik zo langzamerhand wel een beetje achter me had gelaten…niet dus, helaas pindakaas- enne alle geavanceerde weersverwachtingen, high tech astroweer, apps, etc. ten spijt die dus voor die bewuste gisteravond “glorious clear nightskies” voorspelde begon het echt meteen dicht te trekken toen ik het hoopvolle hoofd ten hemelen verhief.

    een typisch gevalletje van “Cumulus irritantus permanentus”….diepe zucht. Nou ja……vanavond dan maar weer “hoopvol ten strijde”

  4. Jurgen Kobierczynki zegt

    Wat een weer 🙁
    Gisteren had ik gelukkig wel een meteoor gezien, en zelfs ook eentje gefotografeerd:
    http://www.flickr.com/photos/jurgenk2/9490858742/

Speak Your Mind

*