29 maart 2024

Stofwolk Tsjeljabinsk-explosie ging binnen vier dagen de wereld rond

evolutie stofpluim Tsjeljabinsk

Credits: NASA Goddard’s Scientific Visualization Studio

Als een meteoor van 10.000 ton ontploft op een hoogte van 22 kilometer boven het stadje Tsjeljabinsk, dan gaat het nieuws als een lopend vuurtje de wereld rond. Maar dat is niet het enige wat de wereld is rondgegaan. Bij de explosie zijn ook honderden tonnen stof de dampkring in geblazen en dit stof is sindsdien gevolgd door de Suomi NPP satelliet. Het blijkt dat de stofwolk zich binnen vier dagen om het gehele noordelijk halfrond had gewikkeld.

Het verhaal van de Tsjeljabinsk-explosie zal inmiddels bekend zijn, maar voor degene die een jaar lang onder een steen hebben gelegen zal ik het nogmaals omschrijven. In februari is een ruimtesteen van 18 meter breed de dampkring binnengedrongen met een snelheid van 18,6 kilometer per seconde. Hierbij is de steen ontploft, waarbij evenveel energie is vrijgekomen als bij 30 atoombommen. De schokgolf van de explosie heeft veel schade veroorzaakt aan de grond en de gehele gebeurtenis is misschien wel de belangrijkste ruimte-gerelateerde gebeurtenis van 2013.

Zo’n 3,5 uur na de explosie heeft de Suomi NPP satelliet een hoge stofpluim gedetecteerd op een hoogte van 40 kilometer, dat zich met een snelheid van 300 kilometer per uur oostwaarts verplaatste. Een dag na de explosie had de stofwolk al de Beringzee bereikt. Op dit moment begonnen de zwaardere deeltjes langzaam naar beneden te zakken, terwijl de lichtere deeltjes hun weg vervolgden.

Vier dagen na de explosie wist het lichtere deel van de stofpluim zich geheel rondom de aarde te wikkelen, aangezien het Tsjeljabinsk weer had bereikt. Dit stof bleek bijzonder standvastig: zelfs drie maanden later bevond zich nog altijd een detecteerbare stofband in de aardatmosfeer. De gevolgen van deze detectie zijn nog onduidelijk. Mogelijk kan het leiden tot betere schattingen van de hoeveelheid kosmisch stof dat dagelijks onze dampkring binnendringt. Ook kan het leiden tot meer informatie over hoevaak dit soort ontploffingen voorkomen, aangezien vele kunnen plaatsvinden boven oceanen en/of onbewoonde gebieden.

Bron: NASA

Share

Comments

  1. Is er ook al onderzocht wat deze stofwolk voor invloed heeft op het klimaat, zowel op korte als op lange termijn?

    • Olaf van Kooten zegt

      De hoeveelheid stof in de stofwolk is niet te vergelijken met dat wat bv. bij vulkaanuitbarstingen vrijkomt. Ieder klimaateffect is dan ook verwaarloosbaar.

  2. wow,
    een mini-accretie-schijf.
    die gekke russen toch !! (*_*)

Laat een antwoord achter aan Ward Reactie annuleren

*