28 maart 2024

Bizar sterrenstelsel levert nieuwe inzichten in actieve zwarte gaten

Markarian 273

Wil je de foto in een hogere resolutie zien? Dat kan hier! Credit: NASA, ESA, the Hubble Heritage (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration, and A. Evans (University of Virginia, Charlottesville/NRAO/Stony Brook University)

Bovenstaande Hubble-foto laat een merkwaardig sterrenstelsel zien dat bekend staat als Markarian 273. De merkwaardige vorm, inclusief het heldere centrum en de lange staart (dat 130.000 lichtjaar lang is!) doen vermoeden dat het om een samensmelting tussen twee afzonderlijke sterrenstelsels gaat.

Infrarood-waarnemingen hebben uitgewezen dat de kern van het stelsel meerdere componenten bevat, maar ons zicht wordt helaas belemmerd door dichte stofwolken. Nieuwe waarnemingen hebben echter bevestigd dat het centrum van het stelsel twee actieve galactisch kernen bevat, superheldere kernen die worden aangedreven door supermassieve zwarte gaten.

In het centrum van ieder sterrenstelsel bevindt zich een supermassief zwart gat. Ondanks de spannende naam is ons supermassieve zwarte gat (Sagittarius A*) nogal rustig. Alle jonge sterrenstelsels bevatten echter een Actieve Galactische Kern of AGN. Er zijn ook voldoende AGN’s in het lokale universum, maar de vraag blijft hetzelfde: hoe en wanneer worden deze zwarte gaten actief?

Om een antwoord te vinden op deze vraag kijken astronomen naar samensmeltende sterrenstelsels. Als twee stelsels met elkaar in botsing komen, dan vallen de zwarte gaten naar het centrum van het pasgevormde “samengevoegde” sterrenstelsel, waar ze een tijd om elkaar heen draaien – een binair zwart gat dus. Vervolgens zullen de zwarte gaten actief worden: door de botsing verliezen gaswolken voldoende hoekmoment om naar het centrum te vallen, alwaar ze binnen het bereik van de kaken van de zwarte gaten komen. Het is echter lastig te bepalen op welk moment in het samensmeltingsproces dit precies plaatsvindt.

Markarian 273 kan ons meer vertellen over AGN’s. Zoals gezegd heeft het stelsel twee actieve kernen die nog niet zijn samengesmolten. Schijnbaar worden AGN’s actief nadat het stelsel een eind gevorderd is in het samensmeltingsproces, maar voordat de actieve zwarte gaten zelf ook zijn samengesmolten.

Het volledige onderzoek kan hier teruggelezen worden

Bron: Universe Today

Share

Speak Your Mind

*