28 maart 2024

Passage JUNO lost hopelijk raadsel van de ‘flyby anomalie’ op

JUNO scheert vandaag langs de aarde

JUNO scheert vandaag langs de aarde. Credit: NASA

Vandaag zal de Jupitersonde JUNO langs de aarde vliegen – een zogenaamde flyby – om daarmee een gravitationele zwieper te krijgen en de reis naar Jupiter vervolgens in één ruk te vervolmaken, eindigend in de aankomst bij Jupiter op 4 juli 2016. Wetenschappers van ESA en NASA hopen door het nauwlettend volgen van JUNO een einde te kunnen maken aan het al tientallen jaren bestaande raadsel van de ‘flyby anomalie‘. Sinds 1990 is namelijk opgemerkt dat satellieten bij scheervluchten langs planeten, waarbij ze zo’n gravitationele opzwieper krijgen, een vreemde verandering in hun snelheid ondergaan. Soms gaan ze iets sneller, soms iets langzamer dan Newton’s theorie van de zwaartekracht voorspelt. Maar het gekke is dat het soms wel plaatsvindt en soms weer niet. Zo bemerkte de sonde Rosetta maart 2005 bij een flyby de anomalie, maar bij de flybys in 2007 en 2011 weer niet.

Het traject dat JUNO vandaag volgt

Het traject dat JUNO vandaag volgt. Credit: NASA

Het begon allemaal met een Jupitersonde van de NASA, die in december 1990 langs de aarde vloog en die 3,9 mm/sec sneller ging dan was berekend. De grootste gemeten anomalie was van NASA’s NEAR planetoïde sonde, die bij de flyby januari 1998 13 mm/sec sneller ging. Met grondstations in Argentinië en Australië wordt de JUNO vandaag nauwlettend gevolgd en hoopt men door analyse van de gegevens het raadsel van de flyby anomalies te kunnen oplossen. Deze anomalie is overigens niet hetzelfde als de zogenaamde Pioneer anomalie, waar ook afwijkende snelheden dan voorspeld werden geconstateerd. Díe anomalie is inmiddels wel opgelost. Bron: ESA.

Share

Comments

  1. Hans Schreuder zegt

    Zou dit te maken kunnen hebben met relatief kleinschalige afwijkingen van de bolvorm van de aarde?

  2. Ja, goede suggestie. De ‘geoïde’ van de aarde zorgt inderdaad voor plaatselijke verschillen in de zwaartekracht, wie weet werkt dat bij nauwe passages door in de snelheid van het ruimtevaartuig.

  3. Nico W zegt

    Ik vermoed dat ‘gravitationele zwieper’ geen goede term is.
    Want ik zie het als een elastische botsing tussen twee objecten.
    Bij bijvoorbeeld botsende knikkers, is er op het contactvlak sprake van een kracht tussen de moleculen. Ik neem aan dat dat de vanderwaalskracht is. Maar hoe die kracht heet doet er niet toe: het gaat om de botsing.
    Bij zo’n sonde of anders een planetoïde of komeet die langs een groter object vliegt, is de kracht niet de vanderwaalskracht, maar de zwaartekracht. Dat is dus niet van belang: het gaat om de botsing, waarbij impulsmoment wordt uitgewisseld. Ik hoop dat ik het juist zie.
    Hoewel ‘elastische botsing’ een beetje raar klinkt, lijkt het mij de juiste natuurkundige term.

Speak Your Mind

*