Het geluid van de interstellaire ruimte

Science fiction films worden soms bekritiseerd door de aanwezigheid van geluid in de ruimte (bijvoorbeeld bij een explosie). Een oud gezegde luidt niet voor niets dat “in de ruimte niemand je kan horen”. Maar als dat waar is, waarom zei de natuurkundige Don Gurnett tijdens een recente persconferentie dat hij het “geluid van de interstellaire ruimte” had gehoord?

Het blijkt dat de ruimte geluid kan maken – als je weet hoe je moet luisteren.

Op de persconferentie werden plasmagegevens omgezet in geluid. Dit geluid vormde het onweerlegbare bewijs dat de Voyager 1 ruimtesonde de heliosfeer heeft verlaten. De heliosfeer is een enorme magnetische bel rondom de zon (en planeten). Feitelijk is de heliosfeer de magnetosfeer van de zon, maar dan opgeblazen tot gigantische proporties als gevolg van de zonnewind. Buiten de heliosfeer bevindt zich de interstellaire ruimte, het domein van de sterren ^[1]De elektromagnetische interstellaire ruimte, welteverstaan! De zwaartekracht van de zon strekt zich veel verder uit dan de heliosfeer – pas een lichtjaar van de zon eindigt de invloed van onze … Lees verder.

Hoe dan ook, na jaren van anticipatie heeft Voyager 1 eindelijk de elektromagnetische grens van het zonnestelsel doorkruist. Wetenschappers weten dit zeker: ze hebben het gehoord! Strikt gesproken detecteert het plasmagolf-instrument van Voyager 1 natuurlijk geen geluidsgolven. In plaats daarvan detecteert het elektronengolven binnen het geioniseerde gas (plasma) dat de ruimtesonde doorkruist. Geen mens kan deze golven horen, hoewel ze voorkomen op audiofrequenties, tussen de paar honderd en paar duizend Hertz. We kunnen de gegevens wél door een luidspreker afspelen en dan goed luisteren. De toonhoogte en golflengte kan ons iets vertellen over de dichtheid van het plasma rondom de ruimtesonde.Toen Voyager1 zich nog binnen de heliosfeer bevond, waren de tonen laag, rond de 300 Hz (typisch voor plasmagolven die door de zonnewind bewegen). Buiten de grens is de golflengte gesprongen naar hogere waardes, tussen de 2 en 3 kHz, overeenkomend met de hogere dichtheid van het interstellaire medium. Deze overgang klonk Gurnett als muziek in de oren! Deze muziek klinkt ongeveer zo – het geluid van de interstellaire ruimte!

Bron: Science@NASA‘.