computersimulatie van de Tsjeljabinsk-explosie. Credit: Andrea Carvey, Mark Boslough & Brad Carvey.
De explosie van een kleine planetoïde boven de Russische stad Tsjeljabinsk, op 15 februari van dit jaar, was niet alleen de hevigste in meer dan honderd jaar, maar ook verreweg de best gedocumenteerde. Het verschijnsel is op honderden video’s vastgelegd en met tal van instrumenten gedetecteerd. De tijdschriften Nature en Science presenteren deze week de wetenschappelijke oogst die dat heeft opgeleverd.In Nature doet een team van Tsjechische en Canadese wetenschappers verslag van hun analyse van de omloopbaan die de ruwweg 19 meter grote planetoïde volgde. Deze blijkt sterke overeenkomsten te vertonen met de baan van een andere planetoïde die regelmatig in de buurt van onze planeet komt: de ruim twee kilometer grote aardscheerder 86039 (1999 NC43). Mogelijk was het object dat op een hoogte van dertig kilometer boven Tsjeljabinsk uit elkaar spatte een losgeslagen brokstuk van deze aardscheerder.In een tweede Nature-artikel presenteert een breed internationaal team, met o.a. Lá¤slo Evers en Pieter Smets (beiden KNMI en TU Delft), een schatting van de totale hoeveelheid energie die bij de explosie vrijkwam: het equivalent van de explosie van 500 kiloton TNT. Hun analyse van het verloop van de explosie laat zien dat de daarmee gepaarde drukgolf minder hevig was dan de meest gebruikte modellen voorspellen. Daar staat tegenover dat uit een nieuwe analyse van infrageluidmetingen die in de periode 1994-2013 zijn verzameld blijkt dat er tien keer zo vaak objecten met afmetingen groter dan tien meter de aardatmosfeer binnendringen dan tot nu toe werd aangenomen. Een explosie van het kaliber Tsjeljabinsk of groter treedt gemiddeld ongeveer eens in de tien jaar op.Ook de publicatie in Science is het resultaat van een groot internationaal onderzoek, met Nederlandse bijdragen van Lá¤slo Evers en Jacob Kuiper (KNMI) en Peter Jenniskens (SETI Institute, NASA Ames). Daarin wordt onder meer vastgesteld dat de brokstukken die rond Tsjeljabinsk zijn gevonden gewone chondrieten zijn – het meest voorkomende soort meteorieten dat op aarde wordt aangetroffen. Op basis van videobeelden heeft dit team berekend dat het object dat de aardatmosfeer binnenkwam een snelheid van ruim 19 kilometer per seconde had – iets sneller dan eerdere schattingen aangaven.Naar schatting driekwart van het object is hoog in de atmosfeer verdampt en het overige kwart verpulverde grotendeels tot stof. Slechts een minieme fractie – minder dan 0,05 procent oftewel ongeveer 5000 kilogram – is in de vorm van meteorieten op aarde terechtgekomen. Het grootste exemplaar, met een gewicht van ongeveer 650 kilogram, is in oktober van de bodem van het Tsjerbakoelmeer opgevist. Bron: Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie.
Speak Your Mind