Site pictogram Astroblogs

Bert, Ernie en Big Bird: groot, groter, grootst

Ernie

Credit: IceCube Collaboration

Nee, ik heb het niet over Sesamstraat, dat snappen jullie toch wel? Ik heb het over hardcore-wetenschap, over ‘kosmische neutrino’s’, deeltjes zonder rustmassa, maar met een enorme energie, die met de lichtsnelheid reizend met gemak door een stuk lood van een lichtjaar lengte vliegen zonder gehinderd te worden. Met de IceCube detector op de Zuidpool – 5160 optische sensoren, opgehangen aan 60 lange kabels, in één kubieke kilometer ijs – zijn die neutrino’s afgelopen jaren waargenomen, neutrino’s die afkomstig zijn van extreme objecten buiten het zonnestelsel, zoals gammaflitsers. In de periode mei 2010-mei 2012 werden 28 kosmische neutrino’s waargenomen met energieën van meer dan 30 tera electronvolt (TeV, 1 TeV = 1.000.000.000.000 volt) en deze twee waren de uitschieters daarvan:

  • Bert‘ (event 14), met een energie van 1.040 TeV (=1,04 peta electronvolt)
  • Ernie‘ (event 20), met een energie van 1.140 TeV (=1,14 PeV). Zie de afbeelding van Ernie hierboven.
Big Bird

Credit: IceCube Collaboration

Gigantische energieën, zeker als je het vergelijkt met hetgeen de grootste deeltjesversneller ter wereld aan energie kan stoppen in een proton: slechts 4 TeV en na de huidige upgrade hopen ze in 2014 op 6,5 TeV uit te komen. Maar we zijn er nog niet, want wat blijkt deze week: dat er ná mei 2012 een neutrino is waargenomen dat nog meer energie dan Bert en Ernie heeft, twee keer zo veel zelfs volgens deze presentatie van Spencer Klein van IceCube. Die extreme neutrino wordt Big Bird genoemd, naar de grote gele vogel uit het Amerikaanse Sesame Street, wij hebben die vogel Pino genoemd en ook nog eens blauw gekleurd. In die presentatie zit één sheet waarin Big Bird wordt genoemd:Yep top secret, zoals je ziet, dus jullie mogen dit allemaal niet verder vertellen. 🙂 Die twee afbeeldingen er naast zullen de waarnemingen aan Big Bird zijn, zoals de sensoren van IceCube die gedetecteerd hebben. Als ik meer informatie heb over Big Bird zal ik die uiteraard met jullie delen – onder vier ogen. Nou hoor ik jullie al vragen ‘zijn dit de meest enegierijke deeltjes die men ooit heeft waargenomen?’ Een terechte vraag. En het antwoord luidt: nee, bij lange na niet. Naast neutrino’s komen er uit de verste delen van het heelal nog veel meer deeltjes op ons af, zoals de deeltjes van de kosmische straling, meest protonen. En die hebben nog véél meer energie, zoals de opper-recordhouder, het Oh-my-God-particle, vermoedelijk een proton dat een energie van maar liefst 320.000 PeV had, da’s 320.000.000.000.000.000.000 elektronvolt. Groot, groter, grootst, gróóóóóótst. Even de twee zwaargewichten vergeleken:

  • Big Bird, energie ˜ 2 PeV, vergelijkbaar met de kinetische energie van een vlieg die aan het vliegen is.
  • Oh-my-God-particle ˜ 320.000 PeV, vergelijkbaar met de kinetische energie van een basketball (142 gram) die met 100 km per uur wordt weggegooid.

Als afsluiting een mooi plaatje van IceCube, van de bovenkant tenminste, de rest zit onder het ijs:

icecube

Credit: IceCube Collaboration

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten