Vandaag, 20 januari, wordt ESA’s ruimtesonde Rosetta wakker uit een ‘deepspace-winterslaap’ na een reis van 31 maanden door de ruimte. Ze zal over enkele maanden eindelijk de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko (67P/CG) inhalen.
Dit zijn de meest recente waarnemingen van de komeet met een diameter van 4 kilometer, gemaakt door de Very Large Telescope op 5 oktober 2013. De komeet was op dat moment zo’n 500 miljoen kilometer ver weg en verdween kort daarna achter de zon en uit het zicht van de aarde.
Om deze beelden te maken is een grote reeks waarnemingen verwerkt tot een beeld met alleen de komeet (links) en een beeld met op de achtergrond het sterrenveld en de ingetekende komeetbaan (rechts). Zo gezien, met het sterrenveld in de richting van het centrum van onze melkweg op de achtergrond, was de komeet nog zo ver van de zon verwijderd dat de ijzige kern geen gas of stof verloor en het niet meer was dan een klein lichtvlekje. Bij het naderen van de zon zal het komeetoppervlak opwarmen en zal het tot gas gesublimeerde ijs samen met het losgekomen stof een staart vormen.
Deze waarneming markeert het begin van een nauwe samenwerking tussen ESA en ESO waarbij de komeet vanaf de grond zal worden geobserveerd tijdens Rosetta’s ontmoeting met 67P/CG later dit jaar. Rosetta werd gelanceerd in 2004 en heeft als doel het oppervlak van de komeet te bestuderen en er een landingsvaartuig op te zetten om te kunnen zien hoe het oppervlak er daadwerkelijk uitziet.
De komeet draait in een 6,5-jarige baan rond de zon en is momenteel in de buurt van de baan van Jupiter. Hij zal de zon het dichts naderen – ruwweg tussen de banen van de aarde en Mars – in augustus 2015. Dit beeld suggereert dat de komeet nog niet actief is, dus wetenschappers staan klaar om hem in februari opnieuw te bekijken. Hij is dan veel dichter bij de zon en weer waarneembaar met de VLT.
Ondertussen zijn de waarnemingen die in oktober zijn uitgevoerd gebruikt om de voorspelde komeetbaan te bevestigen, vooruitlopend op het rendez-vous met Rosetta in mei. De baan van Rosetta zal dan worden aangepast zodat zij in augustus in een baan om 67P/CG kan worden gebracht. Als de komeet in het zicht is van Rosetta’s eigen waarnemingsysteem worden er verdere berekeningen gedaan.
Noot:
Sinds de lancering ging Rosetta vijf keer rond de zon om snelheid op te bouwen en zichzelf in lijn te brengen met haar eindbestemming. Voor het koudste traject in deze missie, voorbij de baan van jupiter werd het ruimtevaartuig in een ‘deepspace-winterslaap’ gezet. Omdat de baan van 67P/CG redelijk stabiel en bekend is konden de berekeningen voor Rosetta’s reis ver voor de lancering worden gemaakt. De komeet is ver genoeg van de de zon verwijderd om het tot een veilig doelwit te maken.