29 maart 2024

Chandra kijkt naar oude bekende

Credit: X-ray: NASA/CXC/U.Birmingham/M.Burke et al.

Slechts enkele weken nadat de NASA-satelliet Chandra in 1999 met zijn röntgenwaarnemingen was begonnen, werd hij op Centaurus A gericht. Dit sterrenstelsel, op ongeveer 12 miljard lichtjaar van de aarde, vertoont een opvallende ‘jet’ – een straalstroom van deeltjes die door het superzware zwarte gat in het centrum van het stelsel worden weggeblazen.Sinds die eerste keer heeft Chandra nog regelmatig naar Centaurus A gekeken. Van alle waarnemingen die tussen 1999 en 2012 zijn gedaan is nu een nieuwe overzichtsfoto gemaakt. Behalve de jet en het heldere centrum is daarop ook de stofband te zien die het stelsel in tweeën deelt. Vermoed wordt dat dit het overblijfsel is van een kleiner sterrenstelsel waarmee Centaurus A miljoenen jaren geleden in botsing is gekomen.In Centaurus A zijn ook tal van puntvormige röntgenbronnen te zien. Uit recent onderzoek blijkt dat de meeste van deze objecten dubbelsterren zijn, bestaande uit een compact object dat materie onttrekt aan een begeleidende normale ster. De Chandra-waarnemingen tonen aan dat deze compacte objecten zwaarder zijn dan vijf zonsmassa’s of lichter dan twee zonsmassa’s.Deze massascheiding, die ook in onze eigen Melkweg wordt waargenomen, is voor een deel begrijpelijk. Als de brandstof in de kern van een zware ster opraakt, stort deze ineen tot een neutronenster of een zwart gat. Bekend is dat neutronensterren niet zwaarder kunnen zijn dan twee zonsmassa’s. Maar waarom stellaire zwarte gaten blijkbaar nooit lichter uitvallen dan vijf zonsmassa’s is nog onduidelijk.Bron: Astronomie.nl

Share

Speak Your Mind

*