Credit: NASA
Zware sterren kunnen een verwoestende invloed hebben op hun omgeving. Ze blazen namelijk energierijke winden en een enorme hoeveelheid straling het heelal in. Een goed voorbeeld van zo’n ster is Eta Carinae, die meer dan 100 keer zwaarder en een miljoen keer helderder dan de zon is.Met zo’n massa balanceert de ster op het randje van stabiliteit. Het is dan ook niet voor niets dat iedere paar eeuwen een enorme uitbarsting plaatsvindt op deze ster. Recente waarnemingen hebben uitgewezen dat Eta Carinae opnieuw naar een uitbarsting toewerkt. Als dat zal gebeuren, zal de ster enorm in helderheid gaan toenemen – bijna alsof Eta Carinae supernova is gegaan.De laatste keer dat zo’n uitbarsting plaatsvond was in de 19de eeuw, toen Eta Carinae (normaal gesproken onzichtbaar met het blote oog) zo’n 20 jaar lang bijna de helderste ster aan de hemel was! Bij deze uitbarsting heeft de ster maar liefst 10 zonnemassa’s aan materiaal verloren, in de vorm van twee grote lobben van gas. Dit materiaal zien we vandaag de dag als de bipolaire nevel rondom Eta Carinae. Vanaf de jaren ’80 neemt Eta Carinae weer in helderheid toe. De sterrenkundige wereld werd al enthousiast, maar helaas kwam na 15 jaar een einde aan deze trend. Enkele jaren later werd de oorzaak ontdekt: Eta Carinae bestaat niet uit één, maar uit twee sterren: een blauwe hyperreus en een kleinere component. Het is de interactie tussen twee componenten die verantwoordelijk is voor het waargenomen gedrag, dat schijnbaar een cyclus vormt. Maar: verdere metingen hebben uitgewezen dat Eta Carinae ook buiten deze cyclus aan het veranderen is: de ster wordt steeds blauwer, dus steeds heter. Mogelijk kunnen we dus toch nog een uitbarsting verwachten. Maar pin mij daar niet op vast – het is ook mogelijk dat de ster helemaal niet blauwer wordt, maar dat het stof rondom de ster (uitgestoten bij de vorige uitbarsting) inmiddels vernietigd is. Aangezien dit stof blauw licht absorbeert, lijkt de ster dus alleen maar blauwer te worden.Toch bestaat er nog altijd een kans op een nieuwe uitbarsting. Het leuke van Eta Carinae is dat deze ster zich op menselijke tijdschaal evolueert, in plaats van de miljoenen jaren die dergelijke veranderingen normaal gesproken nodig hebben. Sterrenkundigen zullen Eta Carinae dan ook nauwgezet in de gaten blijven houden. Nu zal menig lezer zich afvragen: zal Eta Carinae niet supernova kunnen gaan? Jawel, maar daar moeten we nog langer op wachten. Sterrenkundigen verwachten namelijk dat sterren zoals Eta Carinae eerst nog veel meer massa verliezen, waarbij ze veranderen in een zogenaamde Wolf-Rayet-ster, voordat ze supernova gaan. Bron: Universe Today
