28 maart 2024

Van Duits naar Engels vertalen schijnt nog steeds een probleem te zijn

Credit: ParentRap/Pixabay

Afgelopen week kwam ik talloze meldingen op websites tegen van een artikel in het vaktijdschrift The European Physical Journal H van het duo Cormac O’Raifeartaigh en Brendan McCann (Waterford Institute of Technology, Ierland). In dat artikel – getooid  met de titel ‘Einstein’s cosmic model of 1931 revisited: an analysis and translation of a forgotten model of the universe’ en via Springer Verlag hier voor € 35,95 te koop of via ArXiv hier voor nul komma niks – komen ze met een eerste vertaling en analyse van een artikel dat Albert Einstein in 1931 in de Sitzungsb.König. Preuss. Akad. 235-237 publiceerde.Dat artikel van Einstein was in het Duits, getooid met de titel ‘Zum Kosmologischen Problem der allgemeinen Relativitá¤tstheorie’ – hier voor nul komma niks te lezen – en waarin Einstein een model introduceerde, waarin het heelal eerst uitdijt en daarna inkrimpt. In het artikel neemt hij afstand van zijn statische heelalmodel uit 1917, waarin hij middels de introductie van de Kosmologische Constante Λ trachtte uitdijing of inkrimping van het heelal te voorkomen.Wat mij aan dit alles verbaast is dat een oorspronkelijk artikel van Einstein – toch niet een wetenschapper waarvan je zegt dat zijn werken niet algemeen bekend zijn – dat in 1931 in een Duits wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd werd, op een moment dat zijn faam al lang wereldwijd bekend was, pas nu voor het eerst in het Engels vertaald wordt en de betekenis ervan doordringt in de Angelsaksische wereld. Het staat letterlijk in de abstract van het artikel op de site van Springer: “A first English translation of Einstein’s paper is included as an Appendix”, de cursivering is mijnerzijds.Kennelijk zijn er dus nog steeds artikelen van Einstein, en wie weet ook van anderen als Max Planck en Herman Weyl,  die ruim tachtig jaar later niet in het Engels vertaald zijn. En wat dacht je van de artikelen van de Nederlandse sterrenkundigen, zoals Willem de Sitter en Jan Oort? Hier word ik niet echt vrolijk van. Bron: Science Daily.

Share

Comments

  1. Dat ze niet vertaald zijn, betekent niet dat ze niet gelezen/bestudeert worden. Het betekent eerder dat er weinig behoefte is aan een vertaling, omdat iedereen met interesse in de tekst gewoon het Duits kan lezen en begrijpen.

    Geen enkele serieuze wetenschapshistoricus/filosoof die zich met de vroege 20e eeuw bezighoudt zal ooit een vertaling nodig hebben van een Duitse tekst. Van Galileo’s Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo is ook pas (ik meen) vorig jaar een Nederlandse vertaling gekomen. Toch hebben duizenden Nederlanders dat boek gelezen en bestudeerd.

    Vertalingen zijn alleen leuk voor de leken, voor de mensen die toch niet serieus met de tekst aan de slag gaan. Wil je echt iets met de tekst, dan kan je het niet maken om de taal niet te begrijpen.

    Overigens, dat van Duits naar Engels vertalen een probleem is, blijkt wel uit de vertaling van Heidegger’s Sein und Zeit of van Kant’s Kritik der Reinen Vernunft, of van Nietzsche’s Zur Genealogie der Moral. Die zijn namelijk echt belabberd in vergelijking met het origineel. Duits en Engels ‘matchen’ gewoon niet goed op elkaar.

  2. Maar dat artikel van O’Raifeartaigh en McCann rept van een “forgotten model of the universe’, dus ook al kunnen die natuurkundigen Duits lezen, dan is er nog sprake van een artikel met een onderwerp dat tachtig jaar lang aan de aandacht van vroegere collegae is ontsnapt en ik denk toch dat de taal daar debet aan is.

  3. Best merkwaardig waarom Einstein’s werk niet eerder in het Engels vertaald is. Bovengenoemd werk publiceerde hij dus in 1931. Na wat speurwerk las ik dat Einstein Duitsland in 1933 ontvluchtte, toen de nazi’s aan de macht kwamen. Of dat iets ermee te maken kan hebben…ik weet het niet. http://www.parool.nl/parool/nl/984/SHOWNIEUWS/article/detail/2965642/2011/10/12/Brief-van-Albert-Einstein-over-gevaar-van-nazi-s-geveild.dhtml

    Een leuke waslijst met wat feitjes over Albert:

    http://www.einstein-website.de/z_information/faq.html

    Bij de FAQ’s kwam ik wél het volgende tegen:

    Hat Albert Einstein selber Bücher geschrieben?

    Antwoord:

    Neben sehr vielen wissenschaftlichen und nichtwissenschaftlichen Publikationen hat Albert Einstein auch mehrere Bücher geschrieben bzw. herausgebracht.

    Über die spezielle und die allgemeine Relativitätstheorie (Gemeinverständlich),
    Grundzüge der Relativitätstheorie,
    Die Evolution der Physik, mit Leopold Infeld.

    Die hier genannten Bücher wurden in viele Sprachen übersetzt.

  4. Enceladus zegt

    Ik denk dat jullie alledrie een punt hebben. Als je écht geïnteresseerd bent, dan lees je het wel in het Duits. Nu was ik zelf bepaald geen ster in die taal tijdens mijn middelbare schoolperiode, maar interesse in een onderwerp maakt dat je razendsnel bijleert. Ein Punkt für Lukas.

    But also a point for Arie, want ja, het blijft toch wel vreemd dat het desondanks in zo lange tijd niet vertaald blijkt te zijn. Zouden er echt zo weinig Engelstalige leken geïnteresseerd zijn in wat Einstein had te melden?

    En ja, het zou ook wel eens kunnen dat Einsteins vlucht voor de Nazi’s er iets mee te maken heeft gehad.
    Voila, aussi un point pour Mme Monique! 😉

    groet,
    Gert (Enceladus)

  5. Mocht je het echt willen weten, in Nijmegen zitten twee goede onderzoekers die zich bezig houden met Einstein. Misschien dat die wel antwoord willen geven?

    http://www.ru.nl/philosophy/chps/current_members/stuur/
    http://www.ru.nl/philosophy/chps/current_members/seevinck/

Speak Your Mind

*