Nabij dwergstelsel is kosmische tijdcapsule

Vorig jaar hebben astronomen een nabij sterrenstelsel ontdekt dat weinig sterren bevat, maar wel veel waterstof en heliumgas. Astronomen denken dat de allereerste sterrenstelsels er ongeveer zo uitgezien hebben. Vandaar dat het nieuwe stelsel, dat door het leven gaat als Leo P, een soort van kosmische tijdcapsule is.

Niet alleen kan Leo P ons inzichten verschaffen in de eerste sterrenstelsels, maar ook in de oerknal – of eigenlijk, in de eerste paar minuten na de oerknal. Tijdens de oerknal is waterstofgas gevormd, dat niet lang daarna is gaan fuseren tot helium. Na vijf minuten was het heelal echter te veel afgekoeld, waarbij het fusieproces gestopt is. Vanaf dat moment bevatte het heelal slechts twee elementen.

De verhouding tussen waterstof en helium kan ons helpen de processen tijdens de oerknal beter te begrijpen. Helaas is op de meeste plaatsen het aanwezige gas “vervuild” met allerlei elementen. Dat is immers wat sterren doen: waterstof omzetten in helium en helium omzetten in van alles en nog wat. Dat is maar goed ook, anders zouden wij er niet zijn geweest. Maar voor wetenschappers die het jonge heelal bestuderen, is dit behoorlijk irritant.

Toen arriveerde Leo P op het toneel: een mini-sterrenstelsel dat weinig sterren bevat, maar wel veel gas. Dit gas is dus weinig “vervuild” en wordt geacht een oersamenstelling te hebben. Het blijkt dat de verhouding tussen waterstof en helium in dit gas 12 op 1 is en da’s precies wat onze modellen voorspeld hebben. Leo P is ontdekt in 2013 en is een onregelmatig dwergstelsel. Leo P is slechts 4000 lichtjaar lang en da’s slechts vier procent de omvang van de Melkweg. Het stelsel staat op een afstand van 5,7 miljoen lichtjaar, in de richting van het sterrenbeeld Leeuw (Leo). Het stelsel maakt waarschijnlijk deel uit van de Lokale Groep.

Aan de hand van z’n eigenschappen denken astronomen dat Leo P sinds z’n ontstaan nooit is verstoord door een ander stelsel. In tegenstelling tot de meeste ministelsels (in het lokale universum) ^[1]ministelsels in het jonge universum maakten in een supersnel tempo nieuwe sterren aan. De meeste van deze stelsels hebben later de bouwstenen gevormd van stelsels zoals de Melkweg. Sommige stelsels … Lees verder, maakt Leo P nog altijd nieuwe sterren. Dat doet-ie in een superrustig tempo: iedere miljoen jaar worden er enkele tientallen geboren – de Melkweg produceert er, ter vergelijking, een paar per jaar.

Bron: Phys.org